Sneeuw

Ella Meyvisch

oplosmelk: 1,99/kg

Leonie Moreels

In orbit

Een team astronauten verzamelt in een internationaal ruimtestation meteorologische gegevens en voert er wetenschappelijke experimenten uit. Maar meestal observeren ze. Gezamenlijk kijken ze naar de stille blauwe planeet, ze cirkelen eromheen, draaien langs continenten en door de seizoenen, ze zien gletsjers en woestijnen, de toppen van bergen en de deining van oceanen.



Hoewel ze van de wereld afgescheiden zijn, kunnen ze toch niet ontsnappen aan de constante aantrekkingskracht van de aarde. Ze ontvangen het nieuws dat de moeder van een van hen is overleden en daarmee komen de gedachten op over een terugkeer naar huis. Ze kijken toe hoe een tyfoon zich samenpakt boven de mensen van wie ze houden, en zijn vol ontzag en angst. De kwetsbaarheid van het menselijk leven vult hun gesprekken, hun angsten en hun dromen. Zo ver van de aarde hebben ze zich nog nooit zo’n onderdeel ervan gevoeld.

Een team astronauten verzamelt in een internationaal ruimtestation meteorologische gegevens en voert er wetenschappelijke experimenten uit. Maar meestal observeren ze. Gezamenlijk kijken ze naar de...

Otje

Virginia

<figure class="wp-block-image size-large"><img data-recalc-dims="1" loading="lazy" decoding="async" width="1024" height="441" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/banner-afl-28-otje.png?resize=1024%2C441&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-5803" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/banner-afl-28-otje.png?resize=1024%2C441&amp;ssl=1 1024w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/banner-afl-28-otje.png?resize=300%2C129&amp;ssl=1 300w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/banner-afl-28-otje.png?resize=768%2C331&amp;ssl=1 768w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/banner-afl-28-otje.png?w=1192&amp;ssl=1 1192w" sizes="auto, (max-width: 1000px) 100vw, 1000px" /></figure>



LAWINES RAZEN – een podcast waarin klassieke Nederlandstalige kinderboeken opnieuw gelezen en besproken worden met schrijvers van nu. 



Aflevering 28: Otje &#8211; Annie M.G. Schmidt &amp; Fiep Westendorp (1980)



Luister hier:



<iframe loading="lazy" width="100%" height="180" frameborder="no" scrolling="no" seamless="" src="https://share.transistor.fm/e/27265633"></iframe>







Gasten: Ida Does &amp; GerdaLentenHavertong


<div class="wp-block-image">
<figure class="alignleft size-large is-resized"><img data-recalc-dims="1" loading="lazy" decoding="async" width="1024" height="768" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/20240203_163044.jpg?resize=1024%2C768&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-5806" style="aspect-ratio:1.2189349112426036;width:471px;height:auto" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/20240203_163044-scaled.jpg?resize=1024%2C768&amp;ssl=1 1024w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/20240203_163044-scaled.jpg?resize=300%2C225&amp;ssl=1 300w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/20240203_163044-scaled.jpg?resize=768%2C576&amp;ssl=1 768w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/20240203_163044-scaled.jpg?resize=1536%2C1152&amp;ssl=1 1536w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/20240203_163044-scaled.jpg?resize=2048%2C1536&amp;ssl=1 2048w" sizes="auto, (max-width: 1000px) 100vw, 1000px" /></figure></div>


Ida Does (1955) heeft een carrière met zoveel facetten dat het bijna niet mogelijk is om het samen te vatten. Ze werd in Paramaribo geboren, kwam als jong kind naar Nederland, studeerde aan de sociale academie, werd o.a. vormingswerker en docent maatschappijleer, maar begon een tweede carrière als journalist, ze heeft artikelen geschreven, was in de jaren negentig hoofdredacteur van een Surinaams cultureel tijdschrift en van de Arubaanse editie van de krant Amigoe &#8211; maar in 2007 werd ze onafhankelijk filmmaker. Ze heeft belangrijke documentaires gemaakt, zoals die over de dichter Trefossa, over schrijver en activist Anton de Kom, over Nobelprijswinnaar Derek Walcott, maar ook over Curaçao, over Indisch erfgoed, over de Decembermoorden en je laatste film was afgelopen jaar op televisie en in de bioscopen te zien, Alledaagse waardigheid, over schrijfster en antiracisme-pionier Philomena Essed en haar navolgers. Afgelopen oktober kreeg ze een Lifetime Achievement Award als filmer én ze debuteerde als kinderboekenschrijfster bij uitgeverij Querido met Virginia, het eerste van een reeks Afefe-verhalen, en dat deed ze samen met Joan Windzak, Ellen-Rose Kambel en Daniëlle Nijboer.



GerdaLentenHavertong (1946, het grote publiek kent haar als Gerda Havertong, maar sinds het overlijden van haar man schrijft ze haar naam, om hem te eren op deze manier.) Ook haar carrière is nauwelijks in kort bestek te omvatten. Ze werd ook in Paramaribo geboren, verhuisde als jonge twintiger naar Nederland, naar Den Haag, ze haalde je Middelbare Akte Pedagogiek in de richting kleuterleidster, werd ook een tijdje kleuterleerkracht, maar zong als kind al en dus deed ze dat ook nu ernaast, in een bandje, en ze deed aan amateurtoneel. Ze keerde korte tijd terug naar Suriname, ging daar ook weer op het dubbele spoor verder, gaf les aan de Pedagogische Academie en werd Zangeres van het Jaar. Toen ze zich weer in Nederland vestigde werd ze hier een zeer, zeer veelzijdig performer. Ze verbindt het ene uiteinde van de kunst met de andere, was zowel te zien in televisiespelletjes als Waku Waku en Ranking the Stars, als in theatervoorstellingen als Medea, Antigone en Hoe duur was de suiker? Ze speelde in films, maar het bekendst bij kinderen is ze geworden door haar rol in Sesamstraat, als Gerda (en later Peetje), van 1984 tot en met 2018. Ook zij kreeg de Lifetime Achievement Award, in 2020. Tenslotte schreef ze, namelijk twee boeken voor volwassenen, Frontaal, over haar auto-ongeluk, en Ik word oma, en ze werkte mee aan kinderboeken over Anansi de spin.


<div class="wp-block-image">
<figure class="alignleft size-full is-resized"><img data-recalc-dims="1" loading="lazy" decoding="async" width="474" height="632" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/th-108310098.jpg?resize=474%2C632&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-5813" style="width:215px;height:auto" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/th-108310098.jpg?w=474&amp;ssl=1 474w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/th-108310098.jpg?resize=225%2C300&amp;ssl=1 225w" sizes="auto, (max-width: 474px) 100vw, 474px" /></figure></div>


Annie M.G. Schmidt (1911 &#8211; 1995) is veruit de bekendste kinder- en jeugdboekenauteur die we hebben, vandaar dat we dan ook deze complete reeks van Lawines Razen afsluiten met een boek van haar hand. Ze is zo beroemd, nog altijd, dat ook de biografische gegevens bij veel mensen bekend zijn. Dat ze in Zeeland geboren werd, bijvoorbeeld &#8211; we weten het uit de televisieserie die er over haar gemaakt werd. Dat ze bibliothecaresse werd en later documentaliste en redacteur bij Het Parool. Dat ze kinderboeken, liedjes, televisieseries en musicals schreef – en het is vechten tussen de onderlinge titels om uit te maken welke het meest in ons collectieve geheugen zit. De televisieserie Ja zuster, nee zuster? Het gedicht over Sebastiaan de Spin? Of dat over Dikkertje Dap? Het liedje Vluchten kan niet meer, zoals altijd op muziek van Harry Bannink? Of moeten we dan toch naar de boeken kijken, naar Pluk van de Petteflet, naar Wiplala, naar Minoes, of natuurlijk naar Jip en Janneke? Ze won als kinderboekenschrijfster al het mogelijke: de Staatsprijs voor Kinder- en Jeugdliteratuur in 1964, de Constantijn Huygensprijs in 1987 en de internationale Hans Christian Andersenprijs in 1988. En dan waren er nog twee Zilveren Griffels, voor Minoes en Pluk van de Petteflet – onbegrijpelijk dat die geen goud kregen! Maar dat kreeg ze dan weer wel voor Wiplala (nou ja, dat werd Kinderboek van het Jaar, de voorloper van de Gouden Griffel), en voor het boek dat wij lazen, Otje.


<div class="wp-block-image">
<figure class="alignleft size-full is-resized"><img data-recalc-dims="1" loading="lazy" decoding="async" width="300" height="437" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/th-1937367780.jpg?resize=300%2C437&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-5815" style="width:200px;height:auto" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/th-1937367780.jpg?w=300&amp;ssl=1 300w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2024/02/th-1937367780.jpg?resize=206%2C300&amp;ssl=1 206w" sizes="auto, (max-width: 300px) 100vw, 300px" /></figure></div>


Fiep Westendorp (1916 &#8211; 2004) wilde al haar hele leven illustratrice worden. Ze ging naar de Koninklijke School voor Kunst, Techniek en Ambacht en daarna naar de Kunstacademie in Rotterdam en kreeg als eerste opdracht het illustreren van de VVV-gids en als tweede opdracht een wanddecoratie voor de Raadszaal van Lekkerkerk. In de oorlog vervalste ze persoonsbewijzen en tekende situatiekaarten voor de geallieerden, en na de oorlog ontmoette ze Annie M. G. Schmidt bij Het Parool. In 1952 begon hun samenwerking met Jip en Janneke. Op één of twee boeken na illustreerde ze daarna al het werk van Annie, en ook de Pim en Pom-boeken van Mies Bouhuys. Verbazingwekkend genoeg voor een tekenaar die zo het beeld van de Nederlandse kinderliteratuur heeft bepaald kreeg ze nooit ook maar enige prijs voor haar werk. Geen Gouden of Zilveren Penseel, en dat werd zo absurd dat de CPNB in 1997 een speciaal voor haar bedachte Oeuvre Penseel kreeg.



Voor Otje maakte ze heel veel tekeningen, op z’n minst een voor elk hoofdstuk. Het boek werd daarom vrij groot uitgegeven, met de tekst in kolommen op de bladzijde en volle, rijke, kleurrijke platen. Ik denk dat we kunnen zeggen dat Westendorp hier op haar best was – nog een reden dat het zo sukkelig is dat de penseeljury dat jaar niets voor haar overhad. Otje is het verhaal van het meisje Otje en haar vader Tos. Hij is kok in hotel De Koperwiek, maar hij heeft last van driftbuien en van vervelende hoteleigenaars en wordt al snel in het boek ontslagen. Dat is het begin van een reis die Otje en Tos met hun bestelbus maken, waarbij er een grote rol voor de dieren weggelegd is, want daar kunnen zowel Otje als Tos mee praten. Een belangrijk thema in het boek is de bureaucratie, naast zaken als uitbuiting en werkloosheid. Tos heeft namelijk geen ‘papieren’ – wat de reden is dat ze steeds maar weer verder moeten reizen. &nbsp;



Van Otje werd eind jaren negentig nog een televisieserie gemaakt, die ook veel succes had. Er verscheen een luisterversie, ingesproken door Flip van Duijn, de zoon van Annie M.G. Schmidt, en er is zelfs een kookboek uitgekomen met de gerechten van kok Tos. &nbsp;







<ul class="wp-block-list">
<li>De montage van Lawines razen is in handen van Ignace Schoot.</li>



<li>We bedanken de erven An Rutgers van der Loeff en uitgeverij Ploegsma voor het mogen gebruiken van de naam Lawines razen.</li>



<li>De muziek: Capering (Blue Dot Sessions).</li>



<li>Het logo werd gemaakt door Floor de Goede.</li>
</ul>

LAWINES RAZEN – een podcast waarin klassieke Nederlandstalige kinderboeken opnieuw gelezen en besproken worden met schrijvers van nu. Aflevering 28: Otje &#8211; Annie M.G. Schmidt...

LAWINES RAZEN AFLEVERING 28: OTJE

Ogen achter slot

Pixel, baby

Post-it

A reminder of repetition

er flakkert vaag blauw licht

Witte salie

Tussen de muren: zeven verhalen van zeven schrijvers over de bewoners van een studentenkamer

Op de dag waarop Ivan de sleutels van de kamer op de Lindenlaan kreeg en besloot dat de rode bank het beste in de hoek stond, de eettafel bij het raam, waren de bladeren aan de bomen nog groen. Tijdens het tillen van de verhuisdozen viel meermaals het woord ‘Indian Summer’, ook al was een van zijn vrienden van mening dat er van zoiets in Nederland geen sprake kon zijn.



Na de flesjes bier en prosecco uit plastic bekers, na de curry uit de witte plastic bakken kon zijn moeder hem niet loslaten tijdens het afscheid. Ze zei dat er iets raars was met de ruimte, en adviseerde hem om witte salie te roken. Ivan schudde slechts zijn hoofd, want hij had nooit geloofd in de rook die alle boze geesten uit het huis zou verjagen.



Iedereen in het dorp was verbaasd toen Ivan besloten had om rechten te gaan studeren, de meeste bewoners vonden filosofie of geschiedenis beter bij hem passen, biologie had ook nog wel gekund. Het idee was tot Ivan gekomen tijdens een lange fietstocht, hij had de opties nog een keer overwogen en dacht aan een documentaireserie die hij had gezien over mensen die onschuldig vastzaten, aan iedereen die geen eerlijk proces had gekregen. Na de bocht bij de molen was de beslissing genomen.



Toen zijn moeder en vrienden eindelijk afscheid hadden genomen en Ivan de deur van zijn nieuwe studentenkamer achter zich dichttrok kreeg hij het gevoel dat hij voor het eerst in lange tijd adem kon halen. Hij legde zijn studieboeken op de rand van de eettafel, stelde zich voor hoe hij er in het ochtendlicht van alles zou leren. Met elke wet die hij zou doorgronden kwam hij dichterbij zijn doel.



Zijn eerste college was de volgende dag al. Het rode, stenen gebouw torende boven hem uit. In de eerste instantie kon hij de weg niet vinden, de bordjes in de gangen die uit allerlei letters en cijfers bleken te bestaan wezen allemaal een andere kant op. Hij liep drie keer hetzelfde rondje tot hij met een rood hoofd de deur van de juiste collegezaal opentrok, met gebogen schouders de zaal binnenliep terwijl vijfhonderd paar ogen hem geamuseerd of licht geïrriteerd aankeken.



Na het college zat er niets anders op dan terug naar huis te keren, Ivan had zo verbeten naar zijn collegeblok gestaard dat het niet echt van sociale interacties gekomen was. In zijn kamer dacht hij aan de woorden ‘schaduw’ en ‘fontein’, hoe die woorden ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hadden maar die je toch in één zin kon gebruiken. Hij viel in slaap op de bank, werd juist wakker op het moment dat de zon verdween achter de huizenblokken en bomen. Hij moest maar eens boodschappen gaan doen.



’s Avonds belde zijn moeder, ze vroeg zich af of hij nog genoeg vitaminen binnenkreeg en of hij al aan de witte salie had gedacht. Ivan schudde meermaals zijn hoofd, bedacht toen dat zijn moeder dat natuurlijk niet kon zien en zei toen dat hij ’s ochtends jus d’orange dronk. Hij beloofde de witte salie te overwegen, al wist hij dat hij het niet zou gaan doen. De kamer voelde voor hem precies goed, als iets waar hij altijd naar had verlangd. Misschien kwam het omdat hij zich er niet alleen voelde, alsof iets of iemand hem gezelschap hield. Hij overwoog een paar planten te kopen voor in de vensterbanken, de muur achter de bank blauw te schilderen. Hij had de hele zomer in de bloemenvelden gewerkt om geld te sparen.



Omdat hij de volgende ochtend werkgroep zou hebben zette Ivan zijn wekker en kroop hij voor zijn doen vroeg in bed. Maar toen hij ’s ochtends wakker werd was er iets vreemds aan de hand, hij zag het gelijk aan hoe de zon stond. Zijn wekker was niet afgegaan, de wijzers maakten hem duidelijk dat het half tien was. Hij controleerde of zijn wekker misschien stuk was, maar er bleek niets aan de hand te zijn. In theorie zou hij de werkgroep nog kunnen halen, het was nog geen kwartiertje fietsen naar de universiteit. Maar toen dacht hij weer aan alle studenten die hem gisteren aan hadden gestaard, hij wilde niet bekend staan als de student die de hele tijd te laat kwam. Hij besloot zich ziek te melden. De rest van de dag werd besteed aan plantjes bij het tuincentrum kopen. Voor de vorm poetste hij de ramen tot ze blonken.



Ivan besloot dat het geloofwaardiger zou zijn om zich voor de rest van de week ziek te melden, want wie was er nou één dag ziek? Bovendien had hij van zijn neef gehoord dat de eerste weken van een nieuwe studie niet zoveel voorstelden, Ivan zou niets missen.



Wanneer hij ’s avonds in slaap viel leek het net alsof iemand langs zijn wang streek. In de daaropvolgende dagen hing hij posters op, vond hij bij het grofvuil een lamp die precies in de kamer leek te passen, net als een eikenhoutje nachtkastje waarvan de deur een beetje scheef hing. Toen hij ’s ochtends wakker werd zag hij dat het deurtje recht hing. Hij snapte niet hoe dat kon, er was niemand in de kamer geweest.



Op maandag besloot Ivan weer naar college te gaan, alleen kostten alle handelingen hem de grootst mogelijke moeite: zijn blouse aantrekken, zijn tanden poetsen, alsof iemand hem aan zijn voeten beetpakte en maar niet wilde loslaten. Uiteindelijk lukte het hem toch om de trap af te dalen en zijn fiets te pakken.



Eigenlijk was Ivan van plan een baantje te gaan zoeken, zijn spaargeld was niet toereikend. Hij wilde ook mensen leren kennen, na het college de kroeg ingaan, meisjes versieren. Die gedachten werden langzaam uitgegumd wanneer hij de kamer binnentrad.



Weer een wekker die ’s morgens niet afging. Nog altijd waren er geen gebreken te zien. Het lukte hem niet om zijn studieboeken open te slaan, ’s nachts droomde hij van glow in the dark-sterren die naar beneden vielen en een meisje dat in de hoek van de kamer stond en hem aanstaarde. Rondom haar navel stond in zwarte letters ‘gefeliciteerd’ geschreven. Er was een bezorgde mail van zijn studieadviseur waarin ze hem vroeg om te gaan praten, Ivan had nu al twee werkgroepen gemist, kwam meerdere malen te laat. Als het zo doorging zou hij zijn studie niet halen. Was er misschien iets waar de universiteit hem bij kon helpen? Hij stond op het punt om te antwoorden, maar toen werd zijn arm plotseling met een ruk naar achteren geduwd. Hij klikte de mail weg en klapte zijn laptop dicht. Een koude windvlaag streek langs hem heen, duwde hem zijn stoel uit. Het volgende moment zette hij koffie in de keuken. Het pruttelende geluid van percolator stelde hem gerust. Hij bracht middagen liggend op het kleed door, verhuisde later naar de bank, keek naar de wolken die voorbij dreven. Zolang hij in deze kamer bleef was alles goed.



Zijn vrienden belden, zijn moeder belde, maar er leek geen energie in zijn armen te zitten. Hij zou later wel terug bellen.



Soms, als hij lang naar hetzelfde punt staarde zag hij met meisje met het rode topje staan. Zodra hij met zijn ogen knipperde was ze verdwenen. Hij luisterde overdag naar Jimi Hendrix en The Rolling Stones, het aansteken van wierook bleek een uitstekend idee. ’s Ochtends dronk hij zijn zwarte koffie bij het raam, ’s avonds een paar goedkope biertjes die hij liet bezorgen, want er leek geen enkele reden te zijn om zelf nog boodschappen te doen. Als hij frisse lucht wilde kon hij ook het raam openzetten. De bezorgers belden tweemaal daags aan. Hoeveel weken woonde hij hier inmiddels? Hij wist het niet meer.



Als hij de muziek uitzette leek het alsof hij een meisje hoorde zingen.



Zijn huisgenoten klopten niet langer op zijn deur, er waren al dagen geen telefoontjes meer binnengekomen. Misschien was zijn telefoon trouwens wel leeg. Waarom had hij zich eigenlijk ingeschreven voor een rechtenstudie? De serene rust was alles wat hij nodig bleek te hebben.



Een bons op de deur, nog een paar kloppen, en toen was er de deur die plotseling openvloog. Zijn moeder liep met een paar van zijn vrienden de kamer binnen. Zijn moeder had tranen in haar ogen, haar lippenstift stak fel af tegen haar verder bleke gezicht. Ze vloog hem in de armen. ‘Oh Ivan, Oh Ivan, je leeft nog. We maakten ons zo erg zorgen.’ &nbsp;Hij zou zweren dat hij een meisjesstem hoorde roepen dat ze hem niet alleen moesten laten toen hij de kamer uit werd getrokken, de trap af, naar buiten, het zonlicht in.



Het zou een etmaal duren voor de betovering verbroken was. Een etmaal waarin Ivan erachter kwam dat hij zijn studie dit jaar niet zou gaan halen omdat hij te veel vakken had gemist. Zijn spaarrekening was zo goed als leeg. Op de dag dat hij zijn spullen weer in de verhuisdozen stopte en de plantjes van de vensterbank haalde, liet de zon zich niet langer zien.



&#8216;Sorry dat ik je alleen laat,&#8217; zei Ivan voor hij de deur dichttrok. Hij voelde een koude windvlaag langs zich trekken.

Op de dag waarop Ivan de sleutels van de kamer op de Lindenlaan kreeg en besloot dat de rode bank het beste in de hoek...

De overburen

De receptie

Het kind zelf

Stoeien

De politie

Vijf verhalen over een meisje en haar vader

Er komen twee politieagenten het veld opgelopen. Hun haren waaien op in de wind. Een beetje onwerkelijk is het wel. Politieagenten horen straatschoffies aan te spreken en op de camping horen campinggasten rond te sloffen. Maar ik heb gekkere dingen gezien: met getrokken wapens door een schoolgebouw, vuurgevechten in speeltuintjes. Bovendien had ik mij al voorgesteld dat de politie zou komen ingrijpen.



‘We gaan kijken wat we kunnen doen,’ had de mevrouw van Veilig Thuis gezegd.



Ik heb een kwartier geleden opgehangen. Dat is snel, mooi. Hebben ze rap gedaan, van het meldpunt naar de politie. Niks geen hulpverlener, hoppa, meteen actie. Is er toch nog wat over van de slagvaardigheid in Nederland.



De agenten kijken het veld rond, wisselen een paar woorden en zetten dan koers naar mijn caravan. Een zachte wind ruist door de bomen. Automatisch scan ik de omgeving. Verder is er niemand. Het stel van hiernaast is nog steeds op pad. Ook de overburen zijn twintig minuten geleden met een volle tas van het veld gesjokt. De agenten lopen naast elkaar. De vrouw circa 1,80 of nog iets kleiner misschien, stevige schouders, hand op haar wapen. Ze loopt een halve meter achter de man: langer, dunner, gemillimeterd baardje, handen vrij naast het lichaam.



‘Meneer Van Montfoort?’



Ik geef een kort saluut.



De twee wisselen een blik. ‘We willen u wat vragen stellen.’



‘Vraag maar raak.’



‘En we zouden graag hebben dat u daarvoor meekomt naar het bureau.’



Ik kijk hem strak aan. Het is de mannelijke agent die het woord voert, de vrouw blijft op twee meter afstand. Even weet ik niet wat ik moet zeggen.



‘U kunt snel wat spullen pakken als u wilt, een jas, een trui, portemonnee, telefoon.’



‘Mag ik vragen waar dit over gaat?’



‘We hebben aanwijzingen dat u mensen op de camping lastigvalt, waaronder specifiek een minderjarige.’



‘Dit… dit is een misverstand.’ Ik recht mijn rug. ‘Ik heb zojuist met Veilig Thuis gebeld. Ik heb de afgelopen dagen research gedaan, het is…’



‘Komt u nu maar mee.’ De scherpe stem van de vrouwelijke agent.



‘En wie bent u om mij te onderbreken?’ Het is eruit voor ik het weet.



Haar ogen vernauwen zich. ‘Meneer, als het nog niet duidelijk is: we hebben verklaringen vanuit meerdere bronnen. We staan hier niet voor niets. Pak uw spullen, dan bespreken we de rest op het bureau.’



‘Ik weet niet wat u bedoelt.’



De vrouw zet drie stappen naar voren, brengt haar hoofd dicht bij de mijne. ‘Meneer, ik denk dat u heel goed weet wat wij bedoelen. Zou het misschien kunnen dat u naar andere campinggasten zit te loeren met een verrekijker; dat u een klein meisje naar uw caravan probeert te lokken; dat u haar heeft aangesproken bij de wc met uw broek half open?’



Het misverstand is zo groot dat ik er bijna om moet lachen.



‘Stalking en seksuele intimidatie zijn strafbaar, meneer Van Montfoort.’



Er beweegt iets op het velt. Liza komt aangerend. Iets vergeten? Ze stopt abrupt als ze ons ziet, blijft staan. Welke indruk dit moet maken, de uniformen bij de caravan van de buurman? Haar vader sloft erachteraan, ook hij lijkt te schrikken als hij ons ziet. ‘Liza, hier!’ Hij loopt naar haar toe, legt zijn arm om haar schouder, kom hier, blijf weg bij die nare man. Haar ogen haken zich in de mijne, ogen waarvan ik niet meer weet wat ik erin moet zien. Ze staat stokstijf stil, alleen haar lange haar beweegt traag in de wind. Een meisje met haar vader. Zo blijven we elkaar aankijken, een eindeloos kampeerveld tussen ons in.

Er komen twee politieagenten het veld opgelopen. Hun haren waaien op in de wind. Een beetje onwerkelijk is het wel. Politieagenten horen straatschoffies aan te...

de eerste nacht slaap je met je gordijnen wagenwijd open. je voeten liggen op het hoofdkussen zodat je naar buiten kunt kijken als je in bed ligt. zoals je vinger voor vinger je huid laat wennen aan warm badwater, moet je ook de nacht lauwwarm voorschotelen. voorzichtig. de werking van een etmaal krijg je niet in zomaar uitgelegd. niet aan een peuter, niet aan een huis.



*



herhaling stapelt zich op herhaling tot het een routine wordt. de kraan aanzetten. water in het koffiekannetje laten lopen. het filterzakje dubbelvouwen. eenmaal in de breedte, eenmaal in de lengte. anderhalve eetlepel snelfiltermaling uit de koffiepot halen en in het filter overscheppen. klepje dicht. op het knopje duwen.



probeer eens een geluid na te bootsen in een ander huis. je zult merken dat het niet lukt. alle tonen wijken net een beetje af van hun gebruikelijke gestalte, trekken krom. het koffieapparaat pruttelt door de kalk inmiddels zo luid dat het een wekker voor je buren is. kan het zachter probeer te slapen b.v.d. noem het een gebrek aan azijn, of: een gebrek aan een beter excuus.



*



in dit huis wordt nog alleen aan de randen gewoond de kamers bevinden zich onder de opperhuid op de haren op je arm kleven opgedroogde resten verf van de muur die je gisteren blauw schilderde &nbsp;



tegen de regels tegen de adviezen tegen de instructies in



*



een poging tot. alsof er iemand, wild dansend of springend, met zijn armen door de lucht heeft gemaaid en per ongeluk een stuk uit de kamer heeft meegenomen. rats, weg. nu zweeft er middenin de ruimte een gat. een holling, leegte, hiaat, leemte. geef het een naam, probeer het uit te leggen. het doet er niet toe.



*



je hebt je huisgenoten gevraagd om mee te kijken. twee van de tien wilden een poging wagen, ze zagen niks. muren, een kast, een bureaustoel. misschien is het goed je ogen nog eens te laten meten. je hebt je ogen onlangs nog laten meten en ze werken nagenoeg perfect.



*



bij gebrek aan zwaarte op je bedrand stop je jezelf in met de bedachte handen van de ander baker je je in met alle oppervlaktes die je kunt vinden een droom van vlassig vlassig vloeipapier



*



of je je muur niet beter groen had kunnen verven. al dat blauw is niet goed voor je.



*



het studentencomplex bestaat al meer dan vijftig jaar, een periode die je niet op een imaginaire schaal kunt leggen. gemiddeld wonen studenten hier een jaar of twee. sommigen gaan na hun vertrek terug naar huis. anderen zoeken meer vierkante meters, een eigen douche, een fornuis zonder aluminiumfolie, een geliefde om de ruimte mee te delen. &nbsp;&nbsp;



wie er voor jou woonde weet je niet. alleen dat diegene één meter tweeënzeventig was en blijkbaar binnen rookte – je kreeg niet voor niets nieuwe gordijnen, het dringende advies om het raam een paar dagen op kiep te laten staan. op de binnendeur van inbouwkledingkast staan streepjes met daarnaast in potlood de lengte van de vorige bewoners. initialen, soms een jaartal. je hebt een liniaal gekocht. morgen durf je.



*



of oranje, misschien? oranje is de combinatie oma’s lievelingskleuren. rood en geel, maar dat hoef ik je niet uit te leggen.



*



een tweede kop koffie: water, filter, vouwen, maling, knop, pruttel.



*



echolocatie is het vermogen van dieren om voorwerpen te lokaliseren door zelf geluid uit te zenden. door te luisteren naar de echo kunnen ze hun afstand ten opzichte van een object bepalen, of hun prooien traceren. vleermuizen zenden ultrasone pulsen uit die te hoog zijn om met het menselijk oor op te vangen. dolfijnen klikken met hun tong. klik. klik.



*



je staat op gaat zitten staat op springt klapt slaat met je vuisten op tafel tikt met bestek tegen je koffiemok de lege fles op je boekenkast&nbsp;&nbsp; maakt geluid van geluid vraagt je af of je kunt traceren wat er mist &nbsp;&nbsp;



*



https://reasonswhyyoucanmisssomeoneyouvenevermet/ 1) you have a shared history 2) you have lived in the same room 3) one of you never really left



*



bij het openen van de voordeur denk je aan alle mensen die je voor waren. je haalt je post uit de brievenbus, samen met alle brieven die er ooit op dit adres zijn bezorgd. kerstwensen. nieuwe ov-chipkaarten. hoera je bent jarig hopelijk vier je het goed. &nbsp;



op de dag dat je voor het eerst zonder jas kan fietsen, speel je met vrienden potjes zweeds pesten op de binnenplaats. jullie vergelijken het kippenvel op jullie onderarmen. wie wint moet de kaarten delen. drie op het gras. drie in de hand.



*



paars dan, of roze misschien? dan wijk je niet eens zoveel van het blauwe af.



*



die nacht valt de stroom uit en je ben je samen met alle vorige en eervorige bewoners van het huis. in het zaklampdonker wacht je gezamenlijk op licht. je luistert radiohead: you got a light, you can feel it on your back / a light and you can feel it on your back / your jigsaw falling into place.



*



in de keuken ligt een huisgenoot op de bank. ze heeft de grijze lappendeken tot haar neus opgetrokken. op de vensterbank balanceert een mok met uitgedrukte peuken. door de gordijnen kun je het silhouet van de lantaarnpaal zien. de afspraak is om het raam op maximaal duifgrootte open te zetten. gister zat er weer eentje op de koelkast. je knikt, zet een steelpan op het gasfornuis. draait aan de knop tot het vuur oranje wordt. de melk kookt direct. je houdt het vlies tegen de lichtbuis van de afzuigkap en blaast er een gat in.



*



er flakkert vaag blauw licht. soms, als je er lang naar staart, lijkt het gat kleiner te worden. te krimpen. als je even wegkijkt, heeft het weer dezelfde grootte. je weet niet of dat aan je ogen ligt.



*



een derde kop koffie: water, filter, vouwen, maling, knop, pruttel. een vierde kop koffie: water, filter, vouwen, maling, knop, pruttel.



*



hoeveel glazen zijn er omgegooid? hoe vaak is er gehuild? hoe vaak werd er getroost? welk broodbeleg werd het meeste gegeten? hoe vaak is de liefde bedreven? hoe vaak is er ruziegemaakt? waarover waren ze het oneens? welk woord werd hier het vaakste uitgesproken? wie meende de sorry het meest? hoe veel boeken zijn er gelezen? welke zinnen onderstreept? hoe vaak werden liedjes opnieuw gespeeld? is er gedanst? gevochten? meegezongen tijdens de afwas? welke telefoontjes zijn gemist? hoe vaak schrok iemand wakker? wisten ze waar ze waren? was er koorts? welke kleur hadden de dromen? wanneer is er het hardst gelachen, en waarover?



*



probeer op de tast te leemte te vinden, fluister de woorden die je van thuis hebt meegenomen



stoepstegel / stoeptegel / telecomander / afstandsbediening stimpstamp / stamppot / lieverd / poppedijn



*



het raam van je kamer kijkt uit op een grote es. er hangen vlaggetjes in de takken. wind dringt zich vanuit alle richtingen op. je vraagt je niet af hoe de gympen in de boom zijn beland, waar de hond vandaan komt en wiens kat op de vuilnisbak slaapt. steeds vaker eindigen je zinnen met een punt.



je denkt aan kopland: we bleven kijken en luisteren. in deze vanzelfsprekendheid vliegen vogels voorbij. het lijken meeuwen. hun fiere, klapwiekende lijven drukken zich dapper tegen de lucht aan. vleugel tegen wind. maar er is geen zee te bekennen. al het water bundelt zich boven de boom, als een grote hand die bijna bezwijkt onder het gewicht. &nbsp;&nbsp;



*



op de bovenste plank van de kast een meetlat leggen. tussen de bedreling oude bonnetjes vinden. wasmiddel, vuilniszakken, brood en jam. de muur wit verven. dat ’s nachts doen, waardoor het blauw er nog vaaglijk doorheen schijnt. de laatste nacht met de gordijnen dicht slapen. tegen de volgende bewoner zeggen dat alles onveranderd bleef.

de eerste nacht slaap je met je gordijnen wagenwijd open. je voeten liggen op het hoofdkussen zodat je naar buiten kunt kijken als je in...

Ze stoeien. Zij zit bovenop. De vader ligt op zijn rug met ontbloot bovenlijf, Liza op zijn buik. Ze laat zich vallen, hij pakt haar vast, beweegt heen en weer alsof hij een schip is en zij de kapitein. Ik richt mijn blik weer op de krant, maar de letters betekenen niets meer.



Ja, had ze gezegd, gisteren, toen ik haar vroeg of haar vader wel eens iets bij haar doet dat ze niet fijn vindt. Een zachte maar duidelijke ja. Toen was hij er opeens, zijn stem &#8211; ‘Liza, poes, ben je vrienden aan het maken? We gaan zo eten’ –, zijn papzakkerige lijf dat zich om de zijflap van de voortent boog. Ik zakte achterover in mijn stoel. Ze sloeg haar ogen op, niet naar hem maar naar mij. Bruine ogen, een duistere blik.



‘Kom pop, de vis is klaar.’



De bruine ogen bleven me aankijken. Ze bleef me aankijken en ze bewoog haar wenkbrauwen naar binnen, een haast onzichtbare frons, alsof ze me een signaal wilde geven.



Die blik liet me niet los, ook vannacht niet. Een onrustige nacht was het, op de ene zij en dan op de andere. Het bed was weer eens te groot voor mij alleen. Kon ik maar even met Ans overleggen, elkaars gedachten scherpen, samen besluiten wat te doen.



Mijn kinderen zijn wel duidelijk opgevoed. Zelfstandig spelen, alleen naar ons komen als er nood is. Legosteentjes losmaken, hints geven bij lastige puzzels, advies bij conflicten in de buurt, dat soort dingen. Altijd gaven we de juiste waarden mee. En o wee, als ze hebberig waren, iets afpakten, of zonder reden sloegen. Dertig en tweeëndertig zijn ze inmiddels, accountant en leraar, deels geland maar ook nog op zoek. Niek worstelt nog weleens met de verkeerde verleidingen. Ben ik niet te veel afwezig geweest? De uitzendingen, mijn tijd in Joegoslavië, juist toen ze begonnen te puberen? Ik weet het niet. Ik heb mijn best gedaan, ben altijd goed voor hen geweest.



Zo lag ik te woelen en te draaien. En dan doemden die donkere ogen weer op, haar ogen. Op dat moment lag ze misschien ook wel op haar luchtbedje, denkend misschien aan de pijn of de schaamte, of erger nog, aan hoe lief haar vader voor haar is.



De volgende kans om met haar te praten kwam vanochtend in het toiletgebouw. Terwijl ik stond te plassen hoorde ik haar neuriën. Even dacht ik dat ik het me verbeeldde, dat haar stem me tot in de wc achtervolgde. Maar ze was het, zo te horen waste ze haar handen. Snel zette ik een paar passen naar buiten om haar te onderscheppen toen ze het vrouwentoilet uitliep. Liza stopte met lopen toen ze me zag. Even stonden we zo in de vochtige warmte, twee meter van elkaar.



‘Ik, eh…’, begon ik.



Haar ogen werden nog een slag donkerder.



‘Ik wilde je nog wat vragen.’ Ik zette nog een stap naar voren, dempte mijn stem. ‘Je zei dat hij soms iets doet wat je niet fijn vindt. Wat is dat? Wat doet papa bij je?’



Ze bewoog niet.



‘Je kunt het rustig vertellen. Ik ben zelf ook papa. Mijn kinderen zijn al groot. Je kunt altijd bij mij terecht.’



Er kwam iemand het toiletgebouw binnen, iemand die hallo mompelde in het voorbijgaan.



‘We kunnen ook even naar een rustige plek als je dat fijn vindt.’



Liza sloeg haar ogen neer.



‘Ik meen het. Ik ben er voor je.’



Toen liep ze langs me heen, naar buiten. Haar blote voeten maakten plakkende geluiden op de tegels.



Nu liggen ze stil. Buik tegen buik. Hij fluistert iets in haar oor. Ze geeft een kus in zijn nek.



De buren van hiernaast zijn weg, om tien zeventien vertrokken. Op de e-bike. Er is niemand die dit kan zien. Kijk dan, wil ik schreeuwen, kijk dan wat hier gebeurt, zo open en bloot, ze schamen zich er niet eens voor. Hij schaamt zich er niet eens voor, dat arme kind heeft nog geen idee van fout en van goed.



Wacht maar tot dit uitkomt. Het is duidelijk dat Liza er zelf niets over gaat zeggen dus ik schakel hulp in. Dat is mijn plicht. Ik bel Veilig Thuis zodra ze even van het veldje zijn. Ik heb hier de kans, nee, de verantwoordelijkheid om haar te beschermen, te waken voor een levenslang trauma, als het kwaad niet al geschied is. Wacht maar. Wacht maar, labbekak. Ze zouden je aan je ballen moeten ophangen.

Ze stoeien. Zij zit bovenop. De vader ligt op zijn rug met ontbloot bovenlijf, Liza op zijn buik. Ze laat zich vallen, hij pakt haar...

We gebruiken witte lakens en witte muren om rust in te bouwen. Het is zondagochtend en je houdt mijn hand vast. Mijn kamer is een leeg land met weinig zorgen, er wonen geen dieren, maar we kunnen de meeuwen zien tegen de witte lucht boven mijn dakraam. Meeuwen vliegen meestal los van elkaar, niet gezamenlijk zoals duiven, maar ook niet eenzaam zoals eksters. Ze bevinden zich, qua eenzaamheid, tussen duiven en eksters in, tegen de witte lucht, door het dakraam van de witte kamer, waar wij ze zien. Je houdt mijn hand vast, het is zondagochtend. Wij zijn twee handen in vlucht tegen het bed met de witte lakens.



Toen ik hier net kwam wonen viel het me op hoe lastig het voor me was om te onthouden hoe ik op bepaalde plekken kwam. De opengebroken wegen herinnerden me aan elkaar in plaats van aan zichzelf en ik moest steeds namen van straten onthouden om te weten of ik op de juiste weg was. Het resulteerde in vele keren de weg kwijtraken en vooral in vaak te laat komen. Ik probeerde de kleuren en vormen van de straten en de omliggende huizen in me op te slaan, maar ik kwam altijd weer uit bij nieuwe plekken die ik niet eerder gezien had. Mijn herinneringen lopen de laatste jaren wel vaker in elkaar over. Kamers worden kamers, avonden worden avonden, gesprekken worden gesprekken die steeds zoveel op elkaar lijken dat ik niet meer weet met wie ik ze voerde.



Ik beweeg me tegen de tijd in, de ingelijste lucht, de meeuwen. Je vertelt me dat het in geen jaren zo lang bewolkt is geweest in Nederland en België, je zegt, de mensen moeten vast last hebben van de weinige hoeveelheid licht die ze dagelijks tot zich nemen, je noemt het lichttekort. We leggen onszelf aan elkaar uit in voorbeelden, ik gebruik meestal vogels in de mijne omdat ik dat nu eenmaal doe en omdat ik graag over vogels praat. In de kamer staat een bed en een kast en nog een lege kast die we van buiten gebruiken om spullen op te leggen. Handen lijken vooral in tweevoud op vogels, maar ook in enkelvoud vergelijk ik ze.



In een brief aan mezelf schrijf ik:



Lieve E, 



ik hoop dat de dingen goed gaan en ik hoop dat je het aankunt deze brief met overdenkingen te ontvangen.



Ik weet dat het soms makkelijker is om jezelf te schrijven dan om de geschreven teksten terug te lezen, dus weet dat ik niets van je verwacht in dat opzicht. De dingen waarover ik je schrijf zijn eigenlijk voor niemand bedoeld, maar daarmee wil ik je niet tekort doen.



Hoewel ik op dit moment geen idee heb hoe je naar mijn overdenkingen kijkt, helpt het schrijven om een beeld van je te scheppen. Het is ergens dan ook een beetje dubbel om je op voorhand te waarschuwen, juist omdat ik het gevoel heb je te kennen. Zo weet ik dat je nieuwsgierigheid altijd net iets groter is dan je angst of je zorgen, waardoor de nieuwsgierige ruimte altijd de twijfelende of angstige ruimte zal omvatten. En al is dat maar voor even, zelfs dan zal je in het moment de ene ruimte in de andere binnenlaten en geen rekening houden met het moment dat de nieuwsgierige ruimte op zal lossen, want nieuwsgierigheid bestaat altijd alleen voorafgaand aan iets. Daarom laat je waarschijnlijk de angst in de ruimte binnen en zal die, voor dat moment, zich binnen een soort kader afspelen, waardoor hij minder groot lijkt. Ik wil alleen maar zeggen: het houdt je vast niet tegen. Het helpt soms om abstracties op schaal uit te denken, al is het alleen maar om daarvan het gevoel te krijgen iets onder controle te hebben.



En het lijkt regelmatig alsof ik eenzelfde kamer instap op verschillende momenten. Het dakraam en je handen herinneren me aan eerdere handen en eerdere dakramen in andere kamers, alleen de vogels zijn een nieuw element in deze versie. We cirkelen, en bestaan twee keer op dezelfde plek. We overlappen. Ik probeer geen oogcontact te maken. De kamer lijkt meerdere keren in zichzelf te bestaan.



Mijn gemoed lijkt de laatste dagen minder van het weer afhankelijk te zijn en het helpt om los te laten, lieve E. Door jou zo nu en dan te schrijven ben ik andere mensen gaan benaderen zoals ik jou benader. Ik schrijf ze met dezelfde overtuiging en laat dingen over mezelf los waarvan ik niet wist dat ik ze überhaupt met me meedroeg. Ik gebruik cirkelbewegingen om mezelf op de been te houden. Het schrijven is een herinnering van herhaling geworden, de kamer een brievenbus. En dit herhaaldelijk lezen en schrijven heeft ons dichter tot elkaar gebracht, zo voelt het voor mij. Jij en ik bewegen ons langs de lijnen die we voor elkaar uitzetten.



Mijn dromen lijken van plaats gewisseld, mensen veranderen in zichzelf of in anderen, de stad verandert doorlopend, om over het weer nog maar te zwijgen. Dat maakt het alleen maar vreemder dat de ruimtes die me omvatten weinig zijn veranderd, misschien is er in een jaar tijd qua kamers wel nooit zo weinig veranderd. Natuurlijk zijn er dingen uit zicht geraakt, er zijn plekken die ik los heb moeten laten, kamers die verlies zijn gaan vertegenwoordigen. De parken in de stad zijn iets tussen tuinen en pleinen geworden en de kamer in mij is gedraaid ten opzichte van zichzelf. De binnenruimte is scheef komen te staan ten opzichte van de buitenruimte, waardoor de doorgangen moeilijk bereikbaar zijn.



Weet dat ik je snel meer zal schrijven, houd je jezelf in de tussentijd nog af en toe vast? Probeer de dingen vooral niet te ver buiten jezelf te zoeken. Alle liefs, alle goeds.



Mijn handen wachten in de witte kamer, tussen de dekens, wachten traag mijn eigen lijf af. Je spiegelt mijn bewegingen en wacht al evenzeer. Het is zondagochtend, ik vergelijk mijn kamer met een leeg land en mijn handen met de jouwe.



We zien hoe de schaduwen gespiegeld van de lichtinval veranderen en we zeggen dat de dingen die we van elkaar willen ook symmetrisch zijn. We gebruiken de kast als keukenblok en het bed als ontbijttafel. In een rommelige cirkel van spullen wisselen bestek en borden en lege bekers elkaar af. We vullen de bekers tot de helft en drinken gezamenlijk een beker melk leeg. Een lepel, twee messen, een botervloot. Een snee wit brood met twee kanten, maar niet zoals een hand twee kanten heeft. Een snee wit brood op een bord. We proberen te raden of we de boterham wel of niet hebben omgedraaid als de ander niet kijkt, maar het blijkt te moeilijk en het blijkt ook niet uit te maken. Ik zeg dat dit het bewijs is dat handen niet op brood lijken. We besmeren de boterham aan twee kanten: aan beide kanten een laag boter en een laag jam: de boterham zelf is het midden van de boter-en-jam-sandwich: jam, boter, boterham, boter, jam. Een witte kamer, een boterham zonder handvatten.

We gebruiken witte lakens en witte muren om rust in te bouwen. Het is zondagochtend en je houdt mijn hand vast. Mijn kamer is een...

Het is een peuter- en kleuterbadje, zij is eigenlijk al te groot. De man zit op de rand, zijn onderbenen in het water. Hij kijkt naar het meisje. Glazig. Dromerig. Verliefd? Donker, krullend borsthaar. Een scherpe vouw markeert de bovenkant van zijn bierbuikje. Doe eens wat aan sport man, dit is toch geen gezicht. Zij is rank en glad zoals meisjes kunnen zijn. Ze heeft alleen een onderbroekje aan. Paars met wit. Ze glijdt het water in, haar buik naar beneden, en zo waggelt ze verder als een jonge zeehond. Ze lacht. Hij kijkt.



Ik laat mijn verrekijker zakken. Mijn thee is koud geworden. De buurvrouw van de caravan hiernaast komt langs, knikt me toe. ‘Lekker nazomeren, zo hè?&#8217;



‘Heerlijk.’



‘Wat zit hier?’



Ik kijk haar niet-begrijpend aan.



Ze wijst op mijn verrekijker. ‘Welke vogels zitten hier?’



‘Oh,’ zeg ik. ‘Genoeg. Mussen, roodborsten. Allerlei meesjes natuurlijk.’



‘Waar zitten ze nu?’



Hier heb ik geen zin in. ‘Ze zitten overal.’



‘Ah,’ knikt ze. Er valt een stilte die ik niet ga doorbreken. ‘Leuk hoor. Geniet ervan.’



Ik wacht tot ze verdwenen is in het toilethok. Dan richt ik mijn verrekijker weer op het badje, daar tussen de bomen. Het meisje zit op haar knieën in het water, haar hoofd rust tegen zijn bovenbeen. Hij streelt haar natte haren.



Hoeveel bewijs is er nodig om melding te doen van misbruik? De afgelopen dagen heb ik gezocht naar aanwijzingen die mijn vermoeden sterken. Geluiden uit de tent, aanrakingen op de verkeerde plekken, sporen op haar lichaam. Maar het is lastig. Alle vaders stoeien met hun dochters. Alle ouders knuffelen met hun kind. Alle kinderen hebben blauwe plekken van het buitenspelen.



Ik pak mijn telefoon, zoek: meld kindermisbruik. De Rijksoverheid zegt: ‘Als u het gevoel heeft dat er iets aan de hand is, klopt dat vaak ook.’ Precies. Er staat ook: ‘Praat met de ouders of met het kind zelf.’



Ik groet haar zodra ze weer eens langsfietst. Ze remt, maakt een bochtje en zet haar fiets stil op het gras vlak voor mijn zeil. &#8216;Hoi.&#8217; Ze kijkt me niet aan.



‘Hoe heet je?’



‘Liza.’



‘Heb je een leuke vakantie?’



‘Hm-hm.’



‘Met je… vader?’



‘Met mijn… vader,’ echoot ze. Ze grinnikt.



‘Wil je anders even zitten?’ Ik wijs op de stoel naast me.



Ze kijkt naar de stoel, naar haar stuur, naar de stoel.



‘Zit lekker hoor, beter dan die krukjes van jullie. Een prinsessentroon.’



Dan laat ze haar fiets vallen en loopt naar de stoel.



‘Is je vader een beetje lief voor je?’



Ze knikt zonder iets te zeggen. Haar blote voeten bungelen boven het zeil. Ze draagt alleen een kort broekje. Op haar buik zitten vegen modder.



‘Ga je weleens onder de douche?’



‘Ja. Thuis moet ik alleen, maar hier mag ik samen met papa.’



Ik buig me voorover. Mijn hoofd is dicht bij het hare. De geur van mos en modder, van schuttersputjes op ’t Harde na een nacht regen. Ik leg een hand op haar knie. ‘Doet papa wel eens iets dat je niet wilt? Iets dat je niet fijn vindt?’



Het blijft lang stil. Ze frunnikt aan haar vingers. Zwarte randen onder haar nagels. ‘Ja,’ zegt ze zacht.

Het is een peuter- en kleuterbadje, zij is eigenlijk al te groot. De man zit op de rand, zijn onderbenen in het water. Hij kijkt...

Kate had een hekel aan verhuizen. Elke keer hield ze zichzelf voor: dit is de laatste keer. Haar record om op één plek te blijven wonen stond op één jaar. Ze was toen vijf jaar oud. Er gebeurden nu eenmaal altijd vreemde dingen in de buurt van Kate. Meestal gaf ze haar buren of buurkatten de schuld van een spontane brand of een plotselinge lekkage, maar Kate was de enige constante. Ze was zelfs bij een medium geweest om zichzelf te cleansen van slechte invloeden. Dat was echter geen succes geweest aangezien het medium doodsbang van haar was geworden en haar gauw het geld teruggaf met de onheilspellende woorden: ‘Ik heb geen ruimte voor een boze geest erbij.’               Ach, Kate geloofde gelukkig toch niet in het bovennatuurlijke – ze was alleen maar gegaan op aandringen van een vriendin. Zo had ze in ieder geval weer geld over voor een nieuwe tas voor haar collectie, zoals haar moeder vroeger zei: ‘Een tas komt altijd van pas.’ Zeker om losse verhuisspullen in te doen, bijvoorbeeld de filmposters voor aan de muur, zoals die van een hoogzwangere Mia Farrow uit de film Rosemary’s Baby (1968). Kate wilde een wereldberoemde actrice worden en in een Hollywoodfilm spelen, net zoals Mia. Om te beginnen ging ze auditeren voor een Nederlandse reclame over vaginale schimmel. Ze kreeg de rol niet.              Maar goed, Kate ging op kamers in de Lindenlaan, nummer 66F en het voelde gewoon goed. Leuke buurt, schone kamer en vooral een gunstige huurprijs. Haar kingsize bed vormde het middelpunt van de ruimte en diende als eettafel, bureau en bank. De muren verfde ze bordeauxrood. Op het plafond plakte ze vijf pakjes glow in the dark-sterren als lichtpuntjes.               Het begon hier pas vreemd te worden toen ze de buren ontmoette, of eerder gezegd niet ontmoette. Kate hoorde ze wel, maar zag ze niet. De buren rechts van haar leken een baby of drie te hebben, de bovenburen een parkiet of acht. Telkens nam ze zichzelf voor om zich voor te stellen, maar er kwam steeds iets tussen – een TikTok-filmpje hier, een Whatsappje daar – en na een week dacht ze dat ze vanzelf wel de buren zou tegenkomen in de gezamenlijke hal.               Op de derde dag verscheen de eerste post-it, in drieën gevouwen met in zwarte blokletters geschreven: hoi. Het handschrift zag er neutraal uit, geen seriemoordenaar-vibes – behalve het feit dat die post-it in haar jaszak zat, dus wel stalker-vibes. De afsluitende punt kwam passief-agressief op haar over. Ze ging verder met het oefenen van haar gezichtsuitdrukkingen voor een zwijgende rol.               De tweede post-it volgde echter al gauw en was wat langer van stof: vind je het hier ook zo koud? Eerlijk gezegd steeg de boodschap daarmee op de seriemoordenaarsschaal. Kate had genoeg true crime-zaken gevolgd om te weten wat ze moest doen: een podcast beginnen. Ze begon voicememo’s aan zichzelf te sturen als bewijsmateriaal. Ook trok ze bij de politie aan de bel, maar die zagen de post-its als een flauwe grap van een van haar huisgenoten. Toen het duidelijk werd dat de gele papiertjes geen uitzondering vormden, was ze zo min mogelijk op haar kamer. Voor zonsopgang ging ze de deur uit naar de toneelschool, na zonsondergang kwam ze weer thuis. De gordijnen hield ze uit gemak gesloten, wie weet hield het gebrek aan zonlicht dingen buiten of zorgde het er in ieder geval voor dat er niets kon groeien.               De zevende dag vond Kate de twaalfde post-it onder haar kussen. heb je lekker geslapen? Ze googelde de vraag: ‘Gebruikte Ted Bundy post-its?’ Het lampje van haar webcam sprong ongemerkt op groen. Ze verwisselde de kussensloop om negatieve energie te verdrijven. Uiteindelijk gebruikte ze als hoofdsteun een opgerolde handdoek .               Op de twaalfde dag trof ze een opvallend geel papiertje aan op een pak melk, deze keer ongevouwen: drink me. Ernaast stond een glas melk ingeschonken. Kate was geen fan van melk en herinnerde zich niet een pak te hebben gekocht. Ze gooide het melkpak weg en goot haar glas leeg in de spoelbak. Met liters water spoelde ze de laatste resten van de witte vloeistof weg.                Vervolgens kwam Kate terug van een wc-bezoek en zag op haar ontbijtbord een post-it  liggen: eet me. Ernaast lag een dood vogeltje op haar witte boterham. De parkiet van de bovenbuurman vermoedde ze, aangezien het boven haar opvallend stil was. Sindsdien kon Kate geen thrillers meer lezen. Stephen Kings It bleef onaangeroerd op haar nachtkastje liggen, het witte hoofd van de clown met uitpuilende ogen en een bebloede mond tegen het houten blad gedrukt.               Op de eenendertigste dag ontving Kate een pakketje bestemd voor de buren, alleen niemand kwam het ophalen. Ze klopte op de deur van de geadresseerde maar die bleef gesloten. Enerzijds kon ze het toen op de deurmat achterlaten, anderzijds kon het dan in verkeerde handen vallen. De kartonnen kubus gebruikte ze tijdelijk als stoel en bijzettafel. Per dag steeg Kates nieuwsgierigheid naar de inhoud van de doos, die zwaarder was dan een vingerkootje maar lichter dan een lijk. Toen ze ermee schudde, hoorde ze geritsel. Na zes dagen was ze ervan overtuigd dat er elk uur vogelgezang uit de doos kwam, zoals bij een koekoeksklok. Met een scherp keukenmes sneed Kate vastberaden de tape door. Het enige wat ze zag waren stapels gele post-its: super sticky, 76 x 76 mm. DO NOT USE ON DELICATE PAPER OR SURFACES. Onderin zag ze een pakje zwarte watervaste stiften liggen. Juist op dat moment hoorde ze geklop op haar deur. Stond die al open?               ‘Hallo, sorry dat ik stoor. Heb je toevallig een pakketje ontvangen?’ De jongeman met zijn spijkerbroek vol gaten zag er niet bepaald uit als een seriemoordenaar – of was het een hint dat hij er juist wel een was?               Kate gooide snel een deken over de doos. Ze wilde niet overkomen als een nieuwsgierig aagje. ‘Nee, volgens mij niet.’               ‘Gelukkig.’               ‘Hoezo?’ vroeg zij.               ‘Dan is er niks aan de hand,’ zei hij schouderophalend.               ‘Anders wel?’ Haar stem was een octaaf gestegen.               De jongeman was alweer verdwenen. Kate keek nog om de hoek van de deur, maar de gang was verlaten.             De zesenzestigste dag was Kates laatste dag op haar kamer aan de Lindenlaan – hoewel ze dat zelf die avond nog niet wist. Op de achtergrond hoorde ze in de magnetron maiskorrels ontploffen. De geur van popcorn werd verdreven door de brandende Patchouli-wierook op haar kamer. Kate geloofde nog steeds niet in horoscopen, laat staan in vloeken of kwaadaardige spoken, maar wat Wicca-magie kon geen kwaad.               Midden in de nacht schrok Kate wakker. De Netflix-film op haar laptopscherm speelde gewoon door. Ze begreep niet goed wat er in de tussentijd gebeurd was en waarom de kinderen elkaar wilden vermoorden, die konden toch beter met elkaar samenwerken tegen de moordlustige clown? Kate drukte op de pauzeknop. Ze voelde rimpelingen in haar buik en deed gauw haar babyblauwe japon omhoog. Rondom haar navel stond met zwarte watervaste stift één woord geschreven in een herkenbaar handschrift: gefeliciteerd! De glow in the dark-sterren vielen een voor een van het plafond naar beneden.

Kate had een hekel aan verhuizen. Elke keer hield ze zichzelf voor: dit is de laatste keer. Haar record om op één plek te blijven...

Het profielwerkstuk

De wedstrijd

Het alternatief

De date

De infiltratie

Vijf pogingen om een boekcontract te krijgen

Soms, als ik een mooie film kijk, weet ik weer waarom ik niets liever wil dan schrijven. De muziek zwelt aan, de hoofdpersoon krijgt eindelijk wat hij wil – of juist niet – en het beeld gaat op zwart, waarna ik achterblijf met een gevoel in mijn maag dat moeilijk in woorden te vatten is. Het is misschien euforie, verdriet, vreugde, voldoening, maar ik denk dat het voornamelijk overweldiging is. En vervolgens de gedachte: Jezus, wat was dit goed. Dát is waarom ik schrijf, om precies datzelfde gevoel ooit aan een lezer te geven, ook al is het er maar één.



Na de breuk met Nina had ik wel een maand of twee nodig om te herstellen, maar daarna was het tijd om de pen weer op te pakken. Ik begon voorzichtig aan verhalen, hier en daar een gedicht of een opzetje voor een roman. Ik stuurde weer eens dingen op naar tijdschriften en kreeg na een paar pogingen uiteindelijk zelfs een positief bericht terug. Ze zouden het niet plaatsen, maar mijn verhaal had ‘wel gedeeltelijke bijval van de redactie genoten’, dus ze zouden er met interesse naar kijken als ik nog eens iets op zou sturen.



Een paar weken later lukte het me om in een klein, digitaal tijdschrift te komen met een kort verhaal. Deze twee meevallers, kort na elkaar en ook nog eens na een moeilijke periode in mijn leven, waren de vonk die ik nodig had om de vlam van mijn ambitie weer aan te wakkeren.



En dus was het bijna een jaar later, tijdens mijn master Neerlandistiek, tijd voor mijn vijfde poging om dan eindelijk aan dat felbegeerde boekcontract te komen. En mijn stage bij uitgeverij Belzen &amp; Berents was er de perfecte plek voor.



Het was een kleine uitgeverij in het centrum van Amsterdam, met een ruime zolder als kantoor waar een team van zo’n tien mensen rondom één groot bureau werkte, met een paar kleinere bureautjes eromheen. Het was een stuk minder indrukwekkend dan het hoge herenhuis vol boeken dat ik altijd in mijn hoofd had bij het woord ‘uitgeverij’, maar toch gaf deze zolder, met dit team en die ene boekenkast waar al hun uitgaves in paste, het geheel iets vriendelijks waar ik me meteen thuis voelde.



Als promotiestagiair zou ik me – je raadt het al – voornamelijk bezig houden met de promotie van de boeken. Zo hield ik de sociale media bij, notuleerde ik de promotievergaderingen en werkte ik mee met het bedenken en uitvoeren van andere promotieplannen. Natuurlijk deed ik samen met de andere stagiair ook dingen als de boodschappen, de infomail en verzendingen, maar dat nam ik allemaal voor lief. De enige tegenvaller was dat de redactiestagiair de kopijmail bijhield, waar nou juist de kern van mijn plan om draaide, maar daar zou ik wel een oplossing voor vinden.



Ondanks dat ik op die stage natuurlijk op een missie was, heb ik daar wel een hoop geleerd en meegemaakt en kon ik er gelukkig nog van genieten ook. Zo mocht ik al in mijn eerste maand mee naar het boekenbal, waar ik mijn ogen uitkeek naar alle schrijvers wiens boeken ik al die jaren had verslonden. Toen Saskia Noort mij op een gegeven moment een hand toestak om me het danspodium op te helpen, moest ik een paar keer in mijn hoofd herhalen wat er gebeurd was om het tot me door te laten dringen.



Ook mocht ik mee op het jaarlijkse zomerkamp van de uitgeverij, waarbij twintig deelnemers onder begeleiding van redacteuren en schrijvers van Belzen &amp; Berents een week lang werken aan een verhaal. Op dat kamp zong ik de longen uit mijn lijf op de karaokeavond en glunderde ik als ik schrijvers als Ollie Wagenaar en Heleen De Planckaert vanaf de zijkant zag klappen. Ik speelde tafeltennis met Paul Nieman en haalde het in mijn hoofd dat ik misschien een roman zou kunnen schrijven die net zo goed was als die van hem als ik hem kon verslaan, al werd ik iedere keer met minimaal tien punten verschil ingemaakt.



Nooit zat ik dichter op het vuur dan tijdens mijn stage. Ik had een contactenlijst in mijn telefoon waar menig studiegenoot stikjaloers op zou zijn, schrijvers van bestsellers begonnen me te volgen op Instagram en vonden af en toe zelfs een post leuk. Iedere dag dat ik daar was voelde ik dat dit de wereld was waar ik me voor altijd in wilde bevinden.



Volgens mij deed ik het nog goed ook, als stagiair. Althans, ik kreeg weinig verbeterpunten om mijn oren en ik kreeg eigenlijk alleen maar te horen dat ze tevreden waren met hoe ik het deed. Op een gegeven moment had ik dan ook genoeg zelfvertrouwen opgebouwd om eindelijk mijn plan in gang te zetten.



Ik had een manuscript klaarliggen waar ik het afgelopen jaar aan had gewerkt. Ik had in mijn leven inmiddels genoeg geschreven én gelezen om een redelijk gevoel te hebben voor kwaliteit en volgens mij had ik deze keer echt iets gemaakt dat, met de juiste begeleiding, heus een boek kon worden waar een uitgeverij iets in kon zien.



Onder een pseudoniem en vanaf een nep e-mailadres stuurde ik het op naar de kopijmail. Daar liet ik het een weekje sudderen voordat ik aan mijn stagebegeleider vroeg of ik ook eens door de kopijmail mocht graven. Dat mocht, dus dook ik de mail in. Om het niet al te verdacht over te laten komen las ik eerst daadwerkelijk een paar ingezonden manuscripten. Het meeste was bagger waar niemand iets mee zou kunnen, wat mijn zelfvertrouwen alleen maar versterkte.



Een dag later plukte ik mijn eigen mail eruit en stuurde ik hem door naar een van de redacteuren.



Hey Tamara, schreef ik, ik heb hier net wat uit gelezen, en eigenlijk vind ik deze tekst best wel iets hebben. Ik ken die gast een beetje van de studie en volgens mij heeft hij hier en daar al weleens iets gepubliceerd. Kun jij er eens een blik op werpen? Misschien is het wat. Groetjes, Max.



Pas een week later antwoordde ze. Hi. Ja, het heeft inderdaad iets, maar helemaal overtuigd ben ik nog niet. Wat vind jij er zo goed aan?



Ik stuurde een betoog terug van zo’n 500 woorden, waarin ik uitlegde waarom we dit moesten uitgeven. Ik vertelde over de humor die er in de tekst zat, wat het tragische juist nog tragischer maakte. Ik benoemde de thematische gelaagdheid van de roman, de subtiele wereld die je tussen de regels door leest. Het had me geroerd, schreef ik, en dat was niet gelogen: toen ik klaar was met schrijven was ik kapot. Ik had alles in dat manuscript gestopt wat ik in me had. Heel veel kon dat misschien nog niet zijn op vierentwintigjarige leeftijd, maar toch.



Wauw, schreef ze, wat een passie. Oké, je hebt me overtuigd. Ik zal het ook eens aan de rest voorleggen en hem mailen als zij het ook wat vinden. Ik laat het je weten!



De tijd die volgde ging extreem traag voorbij. Na iets dat voelde als een half jaar maar wat in de praktijk twee weken was, kreeg ik een mailtje van Tamara dat de rest het ook gelezen had, en enthousiast was. Ze zouden de schrijver mailen om eens af te spreken.



Daar kwam probleem nummer een: een fysieke afspraak moest ik tot het laatste moment koste wat het kost voorkomen. Gelukkig had ik daar een oplossing voor bedacht. Toen Tamara mijn pseudoniem mailde schreef ze dat ze onder de indruk waren van mijn tekst en graag eens kennis met me wilden maken, om te kijken of er een klik was.



Wat tof! Dat zou me ontzettend leuk lijken, maar mijn fysieke conditie staat me op het moment niet toe mijn huis uit te gaan. We kunnen wel online afspreken? Alleen is mijn webcam al een tijdje stuk, dus beeld zal er niet bij zitten.



Ik had geen idee in hoeverre dit een struikelblok voor de uitgeverij zou zijn, maar ik kruiste mijn vingers. In de tussentijd ging ik nog vrolijk elke dag naar kantoor en deed ik alsof er niets aan de hand was. Het was verbazingwekkend makkelijk: zij begonnen niet over hun contact met mijn verzonnen schrijver, dus ik hoefde ook niet te liegen.



Een digitale afspraak was akkoord, kreeg ik na twee dagen te horen. Ik zorgde ervoor dat de dag van de afspraak op mijn thuiswerkdag zou vallen. Verder hoefde ik alleen nog maar een Zoom-account aan te maken met mijn pseudoniem en een wat zwaardere stem op te zetten om geen verdenkingen aan te wakkeren.



Het gesprek verliep zo soepel als gesmolten boter. Omdat ik wist hoe het bij de uitgeverij allemaal verliep, wist ik precies welke antwoorden zij op hun vragen wilden horen. Ook durfde ik op een gegeven moment zelfs de vraag te stellen waarom zij een goede uitgeverij voor mij zouden zijn. Dat had ik namelijk geleerd, dat er ook schrijvers zijn die kunnen kiezen welke uitgeverij ze willen hebben en dat dat ze alleen maar nog gewilder maakt.



Aan het eind van het gesprek zeiden ze dat ze van zich zouden laten horen en zo begon weer het lange wachten. Mijn stage zou nog maar een paar weken duren, dus als ze niet op zouden schieten zou ik daar misschien al weg zijn als ze eindelijk een beslissing hadden genomen. Ik wist niet of dat in mijn voor- of nadeel zou werken.



In de laatste twee weken van mijn stage kwam er eindelijk een mailtje in mijn neppe inbox: Voorstel, was het onderwerp en mijn hart maakte een sprong toen ik het las. Ze wilden het hebben! En ik had het nog compleet op eigen kracht gedaan ook. Althans, oké, toegegeven, ik had er een klein leugentje voor nodig gehad, maar uiteindelijk hadden ze daadwerkelijk iets in mijn schrijven gezien. Toch?



In het mailtje deden ze wat contractuele voorstellen (voorschot, royaltypercentages, aantal auteursexemplaren), waar ik natuurlijk allemaal mee akkoord ging. Ik wilde zo snel mogelijk dat contract tekenen, dus maakten we een afspraak op de laatste maandag van mijn stage, om twaalf uur in een lunchcafé. Vroeg of laat moest een fysieke afspraak er toch van komen, dus dan was dit het uitgelezen moment.



Op de dag van mijn afspraak stonden de twee uitgevers, Mark en Rosa, om tien voor twaalf op vanachter hun bureaus en vertrokken met een mapje – waar ongetwijfeld mijn boekcontract in zat – naar het café. Vijf minuten later sloop ik er met trillende beentjes achteraan. Dit was het moment, nu moest het gebeuren.



Om twaalf uur precies stapte ik het café binnen en zag ik Mark en Rosa aan een tafeltje zitten. Ze fronsten hun wenkbrauwen toen ze mij zagen en die frons werd alleen maar dieper toen ik naar hun tafeltje liep.



‘Ha Max,’ zei Mark. ‘Wat is er? Onze afspraak begint zo.’



Ik trok mijn mond open, maar er kwam alleen wat hees gehijg uit. Ik schraapte mijn keel. ‘Ja, daarover…’ zei ik. ‘Ik moet iets vertellen.’



En tja, wat zou ik nu graag op willen schrijven dat dit het punt in het verhaal is waarop de piano inzet. Dat de viool er langzaam bij komt en dat je een voorzichtige drum hoort op de achtergrond als je Mark en Rosa voor het eerst ziet glimlachen tijdens mijn uitleg. Dat de cello begint als het contract wordt opengeslagen en dat het hele orkest aanzwelt op het moment dat eindelijk die pen het papier raakt en ik een mooie krul zet. De camera die me volgt als ik even later met het contract onder mijn armen het café uit vlieg, de straat op, om het te vieren. Mensen kijken me vreemd aan, maar dat boeit me niets: nu geldt alleen de vreugde, en de muziek in mijn hoofd. Het beeld blijft even hangen als ik midden in de lucht hang na een grote sprong, waarna het langzaam op zwart gaat en jij, lezer, achterblijft met een fijne leegte in je maag.



Maar nee, helaas. Zo ging het niet. Het ging zo:



Mark sloeg de opengeslagen map met mijn boekcontract dicht. Hij was niet boos, volgens mij. Hij zuchtte alleen heel diep en staarde een paar seconden naar de map voor hem. Toen keek hij naar me op. ‘Ik denk dat het goed is als je je spullen pakt, Max. Je stage zit erop.’



‘Ja, oké,’ antwoordde ik. ‘Ik begrijp het. Sorry.’



Zo droop ik dus af en had ik na al die tijd nog steeds geen boekcontract, hoe graag ik ook had willen zeggen van wel. Maar goed, ik blijf schrijven. Ik hou moed – zo blijft het leven dragelijk. En ooit komt er een dag dat ik inderdaad die pen op mag pakken en een mooie krul mag zetten. Tot die tijd zal ik pogingen blijven ondernemen.



Waarom denk je anders dat ik deze reeks geschreven heb?



***



Veel dank aan Ola (en M) voor het meelezen.

Soms, als ik een mooie film kijk, weet ik weer waarom ik niets liever wil dan schrijven. De muziek zwelt aan, de hoofdpersoon krijgt eindelijk...

Als je hem zo ziet lijkt het een gewone, vriendelijke man. Geen heel jonge vader, misschien een tweede leg. Of misschien – een gedachte die me tijdens het wandelen meerdere malen bekroop – is het haar vader niet.



Hij voert een geanimeerd gesprek bij de receptie. Over uitjes in de buurt, over zwembaden en pretparken, we zoeken een natuurspeeltuin of zo, het liefst niet te ver weg. De jongen achter de balie vertelt over de mogelijkheden, knap hoe geduldig hij blijft – waarschijnlijk is hij het wel gewend, bezoekers die zich niet voorbereiden. Ik werp een blik op de iets doorgebogen rug, de uitstekende nekwervel onder het T-shirt, het slap geworden lichaam, en trek kort met mijn mond. Het meisje staat bij de informatiekast en pakt er willekeurig folders uit.



De man bedankt en draait zich om. ‘Ha, buurman.’



Ik knik.



‘Thanks voor het wachten. We zijn toe aan wat uitstapjes geloof ik. Nou ja,’ hij grinnikt en gebaart naar het meisje, ‘vooral zij eigenlijk, ik ben tevreden met een boek en een biertje.’



Ik glimlach. ‘En hoe bevalt het,’ zeg ik, ‘zo met zijn tweetjes?’



‘Wij vermaken ons wel, hoor.’ Hij leunt met een elleboog op de balie.



Schijnheilige viespeuk.



De groeven in zijn gezicht bewegen als hij praat. ‘U gaat elke dag wandelen, is het niet?’



‘Erfenis uit mijn werkzame leven. Ik heb tweeënveertig jaar bij de landmacht gewerkt, de laatste negen jaar als luitenant-kolonel. Ik ben het gewend om elke dag minstens tien, twintig kilometer te lopen. Maar nu doe ik het wat rustiger aan. En de verrekijker gaat mee.’



Hij kijkt me geïnteresseerd aan. Hij zegt niets maar maakt ook geen aanstalten om weg te lopen.



‘Vogelen,’ verduidelijk ik. ‘Ik kijk vogels.’



Hij knikt. ‘Mooi.’ Hij heeft korte vingers en een opvallend dikke duim. Er zitten natte stukjes vuil op de rug van zijn hand, etensresten of snotjes. Dan zet hij zich af tegen de balie en sloft richting de deur. Zonder om te kijken roept hij: ‘Ga je mee, schat?’ Het meisje pakt snel nog twee folders en dribbelt achter hem aan, vettige plukken dansend om haar hoofd. Ik weet nog niet zeker wat ik heb gezien, maar als ik er aan terugdenk spannen al mijn spieren zich aan en ballen mijn handen zich tot vuisten. Dit voelt niet goed. En mijn gevoel heeft me nog nooit bedrogen.



Ik zet een stap naar voren en knik naar de jongen van de receptie. ‘Apart stel, die twee.’



‘Vindt u? We zien het steeds vaker hoor. Sommige campings hebben een speciaal veldje voor alleenstaande ouders, kunnen ze op elkaars kinderen letten en zo.’



‘Is het haar vader? Weet je dat zeker?’



‘Dat weet ik niet zeker, maar…’



‘Precies.’



Hij kijkt me aan alsof hij geen idee heeft waar ik het over heb. Hoe oud zou hij zijn – twintig, negentien? Een jongen nog, naïef als een rekruut. Ik schud mijn hoofd. ‘Ik wilde nog twee douchemuntjes alsjeblieft.’

Als je hem zo ziet lijkt het een gewone, vriendelijke man. Geen heel jonge vader, misschien een tweede leg. Of misschien – een gedachte die...

1.       De camera gaat aan. Een man met een baard, ik schat hem veertig, vijfenveertig, misschien een vader, jonger dan mijn eigen vader, iets wat me op een vreemde manier geruststelt. Een minuut lang kijken we elkaar aan. Zijn ogen zijn rond, vlezig, passen bijna niet in hun kassen, dreigen eruit te springen. Ik voel me naakt ook al heb ik nog steeds mijn kleren aan. Het is de manier waarop hij kijkt, niets zegt, het is alle dingen die hij zou kunnen zeggen, de standaardzinnetjes die op dit punt al in mijn geheugen gegrift staan.







sexy girl show me more you’re so beautiful Pixel please show me yes touch yourself Pixel show me how you touch yourself Pixel let me take care of you beautiful girl baby girl







Nu zegt hij niets omdat hij wil dat ik het wil, dat ik de eerste stap zet, de eerste streep huid toon zoals een vlag die naar beneden gezwaaid wordt voor een race, als hij hier was zou hij me niet aanraken, dat weet ik zeker, hij zou met zijn hand de vormen van mijn lichaam volgen zonder met zijn eeltige vingers aan mijn huid te komen. Hij wil dat ik smeek, niet gewoon instem, smeek. Hij wil ook gewild worden en hier was ik niet op voorbereid. Met een klap sluit ik mijn laptop en laat ik hem achter 



bolle ogen, zwart scherm.







2.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp; De paypigs zijn het leukst. De Wall Street cryptobro’s op het internet die vernederd willen worden en je daarvoor willen betalen. Ik chat met ze op de bus naar mijn lessen kunsthistorie, beeld hen in als schilderijen, neobarok, roze varkens op een zwartfluwelen divan. Ik het witte standbeeld van een vrouwenlichaam



zonder hoofd, zonder armen.







Ze willen spraakberichten waarin ik zeg dat ze niets waard zijn.



send me a video of you spitting on me please step on me please queen yes goddess yes with your beautiful toes please please



use me







Ik rook snel een sigaret om extra dreigend te klinken. Lak mijn nagels keizerlijk paars.







3.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp; Ze willen foto’s van mijn ondergoed, specifiek de vieze plekken in mijn onderbroek, ik smeer smeerkaas op mijn slipjes, stuur mijn maandverband naar hen op in plastic zakjes met roze strikjes. Ze smullen van mijn gemaakte delen, van het afval dat ik produceer, krijgen nooit het totaalplaatje maar de som van mijn delen en eten hun harige roze spekbuikje ervan rond.



DirtyPiggy33 wil meer. DirtyPiggy33 wil foto’s van mij. Van mijn gezicht. Vraagt wat ik studeer, wat ik eet, welke muziek ik luister, waar ik aan denk voor ik in slaap val, wie mijn vrienden zijn. DirtyPiggy33 wil bellen, don’t worry, no video, no video, enkel mijn stem, hij zal niets zeggen, ik moet gewoon praten, over wat maakt niet uit, hij zal enkel luisteren. We bellen, honderd euro voor tien minuten, de heenweg naar de supermarkt in het centrum, tien minuten, mijn make-up doen, hij in mijn oren en ik in de zijne. Als ik even stil ben hoor ik hem zachtjes hijgen, hoor ik het tikken van een klok op de achtergrond.







4. Deze keer klap ik de laptop niet dicht. Ik staar terug. De lamp achter hem geeft zijn kamer een zachtrode gloed. Het lijkt alsof hij hetgeen zal doen dat ik– laat maar. Hij woont alleen, gescheiden, geen kinderen. Zijn bolle ogen. Ik speel met de mouwen van mijn T-shirt. Schouder, sleutelbeen, nek, hals, strottenhoofd. Doe mijn haar opzij, trek eraan. Ik heb het schermpje dat mijn reflectie toont groter gezet dan zijn schermpje. Ik kijk in mijn ogen, strijk over mijn huid, zoek de grens tussen strelen en openkrabben, rode lijnen als treinsporen in mijn armen, doe mijn T-shirt uit, toon mijn net gekochte bh, van zijn geld, zijn eigendom. Dit fragment van mij mag hij hebben voor even, de timer in de hoek van het scherm knippert, telt af. Vijfhonderd euro voor tien minuten. Hij geniet, gretig, krijgt steeds meer voeder in zijn voederbak en weet niet waar hij moet beginnen. Ik strip. Neem mijn borsten vast, knijp mijn tepels plat tussen duim en wijsvinger tot het pijn doet. Ik heb genoeg porno gekeken om het te snappen: je moet exact doen wat zij bij jou zouden willen doen. En steeds checken of het in de smaak valt, of handen of ogen of monden reageren.



Kijk ik echt naar hem of kijk ik naar hij die naar mij kijkt? Hij die mij bewondert? De volledige eenzijdigheid van deze interactie. Ik ben mooi genoeg om gekocht te worden. Ik voel hoe mijn vocht door mijn onderbroek heen sijpelt, op mijn bureaustoel plakt, als secondelijm, kan niet meer weg, hoe graag ik het ook zou willen.







5. In de kern is kijken alles wat hij doet, mijn sleutelgat, en hij probeert een kloppend verhaal te destilleren uit hetgeen dat hij ziet, hoort, aanraakt, proeft. Hij puzzelt mij samen en hoezeer ik ook probeer om een tekening met weinig pixels als voorbeeldprent te geven, klikt hij steeds meer stukjes van mij in elkaar.







6.



Ik wil geen brein meer zijn, ik ben het beu om een brein te zijn, ik wil dat mijn lichaam uitgepakt wordt, ik wil dat de plastieken laag eraf gepeld wordt door honderden vingers, ik wil glanzen zonder barsten, net een nieuwe laag verf, glimmend, vragend om bewonderd te worden, aangeraakt aangeraakt aangeraakt. Ik schep een nieuwe zelf los van mijn studieschuld, mijn punten en even middelmatige vrienden. Hier hoef ik geen totaalplaatje te zijn, enkel een plaatje, een movie, een stemopname, een foto, losse pixels die zichzelf steeds opnieuw rangschikken om exact te worden wat de kijker wil.







7. Ik koester mijn jeugd omdat het vergankelijk is. Hoe groter de afstand tussen mij en de piggies hoe belangrijker ik word, hoe meer bewondering ik krijg, hoe voorzichtiger de vingers// hoeven strelen, om mij niet in te deuken, geen kras achter te laten, om mij erna terug in hun vitrinekast te kunnen steken&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;



zonder hoofd, zonder armen.







8. Ik sluit me op in mijn hedonistische paradijs. De sleutel roest in het slot van mijn kamer, ik negeer berichten die vragen of ik oké ben, negeer mijn ouders die vragen wanneer ik nog eens naar huis kom, negeer taken, examens, boze mails van professoren en mijn supermarktbaantje. Ik wil enkel aanbeden worden. De duizend kussen van de varkens plakken aan mijn huid, ik voel hoe ze me likken, hoe ik van hen eet en zij van mij, hoe ik plakken van hun pens snij, hoe ze mij aan stukken scheuren en hoe meer ik eet, hoe hongeriger ik word, hoe meer ik durf te geven, hoe meer ik van mezelf durf te proeven, steek mijn natte vingers in mijn mond en zuig ze af, de vloer van mijn kamer is een kleurrijk tapijt van netkousen en lingeriesetjes, mijn oude kleren onder mijn eenpersoonsbed, mijn studieboeken op elkaar gestapeld zodat ik mijn laptop erop kan balanceren, het beste uitzicht geef ik ze, het hoekje dat zij zullen zien, haal mijn posters van de muur, maak de kamer en mijzelf zo invulbaar mogelijk. Ik slaap niet meer, nooit meer, want er is altijd een mond die gevoed moet worden en een jeuk diep vanbinnen die erger wordt hoe meer ik eraan krab.







9. DirtyPiggy33 wil me in het echt ontmoeten.







10. Pixel: I don’t know about that…



DirtyPiggy33: Pixel, baby, please. Five hundred. For you. Just to see you. Half hour, that’s it.



Pixel: I really don’t think that’s a good idea.



DirtyPiggy33: A thousand? Please. Two thousand.



Pixel is typing…



DirtyPiggy33: Please. I would do anything.



DirtyPiggy33: I think I’m in love with you.

1.      De camera gaat aan. Een man met een baard, ik schat hem veertig, vijfenveertig, misschien een vader, jonger dan mijn eigen vader, iets wat...

‘Dus, wat doe je eigenlijk voor werk?’



Omdat zo goed als alle manieren waarop een normaal mens een boekcontract kan krijgen blijkbaar niet voor mij weggelegd waren, moest ik creatief worden. Nu is creativiteit altijd een van mijn sterke punten geweest, maar als ik toen wist wat ik nu weet, zou ik mezelf een klap voor mijn kop hebben gegeven toen het eerste begin van het idee voor deze poging in me opkwam.



Op LinkedIn zou ik net zo lang profielen afstruinen tot ik een vrouw van rond mijn leeftijd vond, die werkte op de redactie of bij de acquisitie-afdeling van een uitgeverij. Ik zou achterhalen hoe ze haar vrije tijd spendeerde, om haar op die manier in het echt proberen tegen te komen. Natuurlijk moest ik mijn charmes dan nog wel in de strijd werpen om er een date uit te krijgen, maar als dat eenmaal was gelukt was de rest simpel: het zou een leuke date worden, maar zonder romantische klik. We zouden contact houden, vriendschappelijk. Als de tijd rijp was, zou ik haar vragen of ze misschien eens naar een manuscript van me kon kijken.



Zo kwam ik op een zekere avond tegenover Nina te zitten. Haar LinkedIn had ik verbazingwekkend snel gevonden en ook voor haar openbare Instagram-profiel hoefde ik niet ver te zoeken. De dagen die volgden noteerde ik in een bestandje op mijn laptop nauwkeurig wat ik van haar wist. Zo zag ik in haar Instagramverhaal voorbijkomen dat ze naar een maandelijkse pub quiz in een café in Amsterdam ging en een maand later ging ik ook. Zij was er weer, en op het moment dat ze haar vrienden verliet om wat bij de bar te bestellen, heb ik haar aangesproken. Ik kreeg haar nummer en na wat kort heen en weer via WhatsApp spraken we af om samen wat te gaan eten.



De date zelf verliep gelukkig voortvarend. Er vielen geen stiltes, we konden lachen. Ze was in het echt knapper dan op haar foto’s: ze had kort, blond haar en lichte sproetjes op haar wangen. Ik weet nog dat ik op dat moment dacht dat ik misschien beter iemand uit had kunnen kiezen die ietsje minder knap was, want nu vergat ik af en toe zelfs dat ik hier op een missie was.



Toen ik mezelf daar op een gegeven moment weer aan herinnerde, besloot ik haar dus te vragen wat voor werk ze deed.



‘Ik werk bij een uitgeverij in Amsterdam,’ zei ze. Ze zat met haar servet te spelen en ik kon moeilijk beoordelen of dat verveling of nervositeit was.



‘Wat leuk!’ zei ik. ‘Dat hoor je niet vaak. Bij welke? Misschien ken ik ‘m.’



‘Bij De Arbeiderspers, als acquirerend redacteur. Ben je bekend in de boekenwereld?’



‘Ach, een beetje.’ Ik schuifelde wat op mijn stoel. ‘Ik schrijf graag en heb hier en daar wel eens wat opgestuurd, maar tot nu toe zonder succes.’



‘Ook naar ons?’ Ze legde haar servet neer en keek me aan. ‘Misschien heb ik het dan wel gelezen en keihard afgekeurd,’ zei ze met een knipoog.



Ik lachte. ‘Volgens mij wel, maar dat is dan al een paar jaar geleden geweest. Nu ben ik een stuk beter, denk ik.’



‘Wat een zelfvertrouwen… Misschien duik ik morgen wel even voor de lol in de kopijmail om te kijken of er nog wat van te vinden is. Ook al was het misschien niet je beste werk, ik ben nu wel nieuwsgierig naar wat mijn date zoal schrijft.’



Het was flirterig bedoeld, denk ik, maar ik begon nu toch wel een beetje te zweten. Ik had een van mijn eerste pogingen tot een manuscript naar hen opgestuurd, dat toen natuurlijk nog van geen kant deugde.



‘Alsjeblieft, doe het niet. Ik zou je daarna niet meer aan durven kijken, zo slecht is het.’



‘Je kunt me moeilijk tegenhouden.’



‘Wat is er voor nodig?’



Ze vouwde haar handen onder haar kin en boog lichtjes voorover. Met haar ogen seinde ze naar het lege wijnglas voor haar, en met een grijns zei ze: ‘Misschien dat nog een drankje helpt.’



Precies op dat moment voelde ik iets kriebelen in mijn buik en eigenlijk had ik toen al moeten weten dat dit alleen nog maar fout kon gaan. Het was geen onderdeel van mijn plan geweest dat ik haar daadwerkelijk leuk zou gaan vinden en al helemaal niet dat zij mij ook zag zitten.



Waarschijnlijk kwam het door de paar glazen bier die al in mijn systeem zaten dat ik me daar niets van aantrok. En een beetje door haar glinsterende ogen, die me speels aankeken. En door haar blote, gladde hals waar ik mezelf al kusjes op zag geven. En door haar stralende lach. God, die lach.



‘Maak er maar een fles van,’ zei ik toen de ober vroeg of we nog een glaasje wilden.



Die avond bleef ze bij me slapen en toen was er geen weg meer terug. Dit was onbekend terrein, dus deed ik wat mijn gevoel tegen me zei in plaats van mijn verstand.



De weken die volgden werd het contact steeds intensiever. We appten elke dag, gingen samen naar de dierentuin of het theater, bleven bij elkaar thuis om op de bank een film te kijken. We konden samen lachen en vielen in de smaak bij elkaars vriendengroepen. Er waren avonden dat ik mezelf erop betrapte dat ik fantaseerde hoe het zou zijn om met haar te trouwen en de rest van mijn leven met haar te besteden. Na een maand of drie kon ik met zekerheid zeggen dat ik verliefd was op haar en kregen we officieel een relatie.



Ik was zo gek op haar dat ik zelfs vergat dat schrijven mijn hobby was. Althans, dat is misschien overdreven. Ik wist heus nog wel dat ik niets liever wilde dan schrijven, maar ik schreef gewoon niet meer. Ik had wel betere dingen te doen dan schrijven en ook al had ik die niet, ook dan kwam er geen woord uit mijn pen. Wat dat betreft was mijn plan niet alleen mislukt, maar had het ook nog eens precies het tegenovergestelde effect gehad: ik was verder weg van een boekcontract dan ooit, al vond ik dat destijds niet erg.



Het geluk mocht alleen niet lang duren: een paar weken voordat we ons eerste jubileum van een jaar zouden vieren, leende ze mijn laptop.



Ik zat nietsvermoedend op de bank toen ik haar vertwijfeld hoorde vragen: ‘Max? Wat is dit?’



‘Wat is wat?’ vroeg ik.



‘Dit document, op je bureaublad. Er staan hier allemaal dingen over mij in.’



Ik kreeg zowat een hartverzakking. Had ik dat document nooit verwijderd? Hoe kon ik in godsnaam zo stom zijn?



‘Dat is vreemd…’ zei ik.



‘Hoe bedoel je dat is vreemd? Het staat op jouw laptop.’ Ze pakte de rugleuning waarover ze gebogen zat steviger vast.



Ik wist niet wat ik moest zeggen. Zou ze woest worden als ik de waarheid vertelde?



Misschien dat vleierij zou helpen. ‘Volgens mij zijn dit gewoon wat dingetjes die ik voor mezelf op had geschreven, als geheugensteuntjes. Ik vond je zo leuk dat ik niets wilde vergeten.’



Ze antwoordde niet, maar draaide zich weer richting de laptop. In de stilte die viel hoorde ik haar een paar keer klikken. ‘Max, dit document is aangemaakt voordat wij elkaar ontmoetten.’



‘Ik snap niet hoe dat kan.’



‘Je lult, Max. Vertel op, wat is dit?’



Mijn brein ging honderd kilometer per uur, maar ik kon niets verzinnen om hier onderuit te komen. Dus brak ik en vertelde ik haar de waarheid. Hoe meer ik vertelde, des te meer walging er van haar gezicht was af te lezen. Toch kon ik niet stoppen met praten, ook al begon ik nu ook van mezelf te walgen.



Toen ik klaar was, zat ze met haar hoofd in haar handen.



‘Dus onze hele relatie is gebaseerd op een of ander ziek plan om een boekcontract te krijgen?’



Ik knikte, verslagen. ‘Maar ik hou van je, Nina. Ik had geen idee dat ik van je zou gaan houden.&#8217;



‘Gadverdamme,’ zei ze alleen, terwijl ze opstond. Ze wreef met haar handen over haar lichaam, alsof ze modder van zich af probeerde te wrijven. ‘We zijn op vakantie geweest samen. Ik heb bijna een jaar van mijn leven aan je verkloot.’



‘Het spijt me,’ zei ik. ‘Maar je moet me geloven als ik zeg dat ik dat boekcontract al meteen na onze eerste date uit mijn hoofd had gezet. Ik was helemaal weg van je. Ik ben weg van je.’



Ze kon alleen maar haar hoofd schudden. ‘Ik wálg hiervan, weet je dat?’



‘Wat kan ik doen om het goed te maken?’



Er klonk een ongelovig lachje uit haar mond. ‘Als jij denkt dat dit nog goedkomt, ben je gekker dan ik dacht,’ zei ze en klapte de laptop dicht. Ze begon als een gek de dingen die van haar waren in een tas te proppen.



‘Nina, wacht nou,’ probeerde ik, maar dat deed niets. Terwijl ik daar maar een beetje zat en stilletjes toekeek, ging zij stoïcijns door en pakte haar jas toen ze klaar was.



‘Ik ga, Max. En waag het niet ooit nog iets van je te laten horen.’



Zonder mijn antwoord af te wachten draaide ze zich om en beende naar de gang. Het laatste wat ik hoorde was de harde klap van de voordeur. En zo was ik op vierentwintigjarige leeftijd niet alleen mijn kans op een boekcontract kwijt, maar ook nog eens de liefde van mijn leven.

‘Dus, wat doe je eigenlijk voor werk?’ Omdat zo goed als alle manieren waarop een normaal mens een boekcontract kan krijgen blijkbaar niet voor mij...

Ook de overburen hebben brood gehaald. De man voorop: Havaianas, korte broek, openhangende blouse. Een klein buikje. De rimpels in zijn gezicht verdiepen als hij omkijkt, lacht, zijn hand uitsteekt naar het meisje.



Het meisje is verdiept in de paardenbloem tussen haar vingers. Indrukwekkend hoeveel concentratie een kind kan hebben. Stuk voor stuk worden de gele blaadjes afgescheurd, bestudeerd, losgelaten. Bruinige vingers. Doucht dat meisje überhaupt wel eens? Ze kijkt op, haar ogen gaan van haar vader naar het gras, naar de caravan naast de mijne, naar mijn klaptafel met de thermoskan en roestvrijstalen beker. Te laat wend ik mijn blik af.



Het gerommel van de buren dat je negeert, ook al kun je het niet negeren. Je zit hier nagenoeg bij elkaar aan het ontbijt. Het stel naast me is ook wakker, ze zijn van mijn leeftijd of iets ouder, gepensioneerden die geoefend zijn in het campingleven. Getik van bestek op plastic borden, lekker dat zonnetje, geef me de boter eens aan wil je. Ik leg een croissantje op mijn bord, vouw de broodzak dubbel en strijk het papier glad.



Twee koppen koffie op en de krant uit. Het is negen tweeënvijftig, als ik nu vertrek kan ik twee kijkhutten aandoen. Halfuur lopen, uurtje vogelen, drie kwartier lopen, uurtje vogelen. Dan terug door het bos of, als ik nog zin heb, een lusje rond de plas. Tussendoor een broodje. Ben ik vier à vijf uur bezig. Mooi. ‘Nog even water vullen’, mompel ik. Ik weet niet zeker of ik het hardop heb gezegd. Soms overvalt het me, het alleen zijn. Dat we nooit meer samen de spulletjes inpakken, overleggen over de route, keuvelen over het weer. Maar we gaan door. Ik hijs de rugzak op mijn rug en check alles nog een laatste keer. Stoel netjes tegen de caravan, deur op slot. Met de rug van mijn hand veeg ik een brokje modder van het kleed.



Bij de overburen liggen de ontbijtresten nog op tafel. Een dot chocopasta, een paars campingbord, een half afgekloven kaiserbroodje. Ongelofelijk. Dat die twee in zo’n rommel kunnen leven. Overal rond de tent ligt troep: gebruikte kopjes, waterflessen, een modderige kinderfiets. Lege bierblikken vrolijk tussen de onderdelen van een poppenhuis. De flap hangt los voor de ingang van de tent. Ik hou mijn ogen strak op het pad gericht, maar als ik langsloop kan ik een blik opzij niet bedwingen. Zijn behaarde rug. Een hand op haar blote been. Het meisje naakt, nee, ze heeft een shirt aan maar verder niets. De hand glijdt omhoog. Ik vertraag mijn pas. Ze zien me niet. Ik knijp mijn ogen iets toe om het scherp te krijgen. Dan ben ik voorbij de tent. Nog steeds loop ik langzamer dan normaal. Het bos ruist, ritselt en kwettert, maar geen geluid dringt meer tot me door. Het beeld is blijven hangen. Een hand op een meisjesbeen, dicht bij de lies, te dichtbij. Een grote, harige mannenhand.

Ook de overburen hebben brood gehaald. De man voorop: Havaianas, korte broek, openhangende blouse. Een klein buikje. De rimpels in zijn gezicht verdiepen als hij...

Het geklingel van een sleutelbos; ik voel een sleutel in me glijden en hij past precies. De deur waar ik in zit gaat open en dicht en kijk: daar slentert een jongen de kamer binnen met een volle rugzak over een schouder en een grote koffer waarvan de wieltjes piepen door het gewicht.



Het is er nog praktisch leeg: hij is de eerste die deze kamer betrekt. Er staat een bed, een bureautje voor een raam, een wastafel met een spiegel erboven en een kledingkast tegen een kale muur. Aan decoratie is nog niet gedaan. Wat dat betreft is de kamer een lege canvas vol mogelijkheden, al heeft de sfeer, in deze vroege en nog donkere ochtend na de millenniumwisseling, voornamelijk iets deprimerends.



De jongen zet zijn koffer tegen de kast, laat zijn tas van zijn schouder glijden en gaat met een zucht zitten op het bed. Hij gaat met zijn blik langzaam door de kamer die hij minimaal drie jaar lang zijn thuis moet noemen. Het is voor hem niet alleen een nieuw millennium, maar vooral ook een nieuw leven dat hij tegemoet gaat.



Het is stil; de rest van het huis slaapt waarschijnlijk nog en ook buiten moet de wereld nog beginnen met wakker worden. Er is niemand met de jongen meegekomen om hem op deze dag te vergezellen. Geen vrienden, geen partner, geen ouders. Misschien dat hij aan heeft gegeven alleen te willen gaan, maar nu hij hier zo zit, in zijn eentje op zijn bed in het donker, met zijn hoofd in zijn handen en glinsterende wangen van de tranen, is het moeilijk om je voor te stellen dat hij daar geen spijt van heeft.



*



De kamer is aangekleed, inmiddels. De kledingkast is vol; het bed is onopgemaakt; het bureau ligt vol studieboeken en schriftjes; de deo, tandpasta, wax en zeep op de wastafel: tekenen dat er hier door een mens wordt geleefd.



Hij is niet thuis op het moment, maar het is dan ook een doordeweekse dag. Hoogstwaarschijnlijk zit hij in college, of is hij in de bibliotheek aan het studeren. Misschien heeft hij wel een koffiedate, of zit hij al in een of ander bruin café aan het bier met zijn studiegenoten.



Als sleutelgat van een deur in een studentenkamer is dit het grootste deel van de tijd wat je ziet: een stilleven dat steeds op minuscule wijze verandert. De verschillen zitten hem in welke kleren er deze keer in de wasmand zitten, of welk studieboek nu de prioriteit heeft op het bureau. De kleur van het dekbed dat deze keer aan de beurt is, de gordijnen die de jongen wel of niet open heeft laten staan, waardoor ik wel of geen bewegend beeld heb van de buitenwereld.



Aan de andere kant: de aanwezigheid van de jongen maakt niet bijster veel verschil. Een derde van de tijd staat het licht uit en ligt hij op bed te ronken en verder is hij, als hij in zijn eentje op zijn kamer is, voornamelijk aan het studeren. Dan staar ik dus maar een beetje naar zijn rug, naar hoe hij over zijn bureautje gebogen zit en met zijn hoofd leunt op zijn handen. Soms komt er muziek uit een radio, maar veel spannender dan dat wordt het niet.



Verder is het praktisch elke dag hetzelfde; het opstaan, het tandenpoetsen, het aankleden. ’s Avonds ook, maar dan in omgekeerde volgorde. De rest vindt allemaal plaats buiten deze kamer. Wanneer ik hem in de avond vanuit de woonkamer hoor lachen met zijn huisgenoten krijg ik het gevoel dat hij liever daar is dan hier. Dat is logisch, natuurlijk. Hij is nog jong, de tijd die hij heeft is er niet om in zijn eentje op zijn kamer te verdoen.



Maar toch, leuk is anders.



*



In de kern is kijken alles wat je doet, als sleutelgat, en proberen een kloppend verhaal te destilleren uit hetgeen dat je ziet, zonder dat je daar van wie dan ook hulp bij krijgt.



Na een half jaar komt er voor het eerst een meisje over de vloer: nadat hij haar diep in de nacht bij de pols achter hem aan zijn kamer in trekt en drie keer controleert of de deur wel echt op slot zit, beginnen ze gretig de kleren van elkaars lijf te plukken. Ik heb geen ogen om dicht te doen, geen benen om weg te lopen, dus kijk ik toe hoe ze op bed belanden en hoe zij de volgende ochtend weer vertrekt na hem nog een vluchtige kus op zijn wang te hebben gegeven.



Hij, die jongen, blijft achter op zijn bed en kijkt nog lang naar de deur waar zij net door is verdwenen, met een vage glimlach op zijn gezicht. Ik wil hem dingen vragen. Waar hij haar van kent, hoe het was, of hij verliefd is.&nbsp; Maar een mond om die vragen te stellen heb ik niet, dus kijk ik toe hoe hij uiteindelijk zijn blik van de deur afwendt, de lamp naast zijn bed uitschakelt en zich nog maar een keer omdraait.



*



Eerst komt ze meerdere keren per week bij hem langs. Ze studeren samen, spelen spelletjes, gaan samen naar bed. Ze poetsen samen hun tanden, naakt en zonder schaamte en aan de lach van de jongen is te zien dat hij verliefd is.



Dan, ineens, blijft ze weg. Ik heb geen idee waarom; aan niets was te zien dat het slecht tussen hen ging of dat een van de twee het niet meer zag zitten. Op een dag kwam de jongen simpelweg met tranen zijn kamer binnen en verdween onder de dekens, en sindsdien is ze er niet meer geweest. Ik kan alleen maar gissen naar wat er is gebeurd.



Misschien is een van de twee vreemdgegaan, of is zij iemand tegengekomen die ze leuker vond. Misschien was ze plots niet meer verliefd, of is ze – je weet het niet – overleden.



In ieder geval: de twee zijn uit elkaar en ik heb de jongen sinds die avond dat hij huilend thuis kwam niet meer zien lachen. Het liefst wil ik hem troosten, hem zeggen dat hij nog jong is en dat het allemaal vast goedkomt, dat de zee vol vissen zit, maar helaas heb ik nog steeds geen armen om om hem heen te slaan.



Dus blijf ik toekijken. Ik zie hoe hij zich elke dag weer aankleedt en opfrist, zich stort op zijn studieboeken. Ik zie hoe hij de radio elke dag minder hard hoeft te zetten om zijn gedachten te overstemmen. Ik zie hoe de dagen verstrijken, hoe hij net zo lang doorgaat met opstaan en weer naar bed gaan tot hij, na enkele weken, eindelijk weer eens met een lach op zijn gezicht de kamer binnen wandelt.



*



Hij is sinds kort een dagboek bij gaan houden. Hij schrijft daadwerkelijk elke dag, minstens een half uur. Wat zou ik graag uit mijn hoedanigheid als sleutelgat willen kruipen, al was het maar voor één keertje, om te lezen waar hij over schrijft. Dan zou ik eindelijk weten wat er in dat hoofd van hem omgaat, dan zou ik eindelijk alle blinde vlekken in het verhaal in mijn hoofd in kunnen vullen en met geen enkele vraag overblijven. Het zou geloof ik geen overbodige luxe zijn om een keer het gevoel te hebben dat ik iemand echt ken.



Ik zou kunnen lezen hoe het gaat met zijn studie, met zijn liefdesleven. Ik zou te weten komen of hij eigenlijk familie heeft, en waar hij vandaan komt. Misschien staat zijn naam wel op het schrift, want die weet ik na al die tijd ook nog steeds niet. Ik zou kunnen lezen over zijn vrienden, over zijn hobby’s, over zijn dromen en ambities – allemaal dingen waar je als sleutelgat praktisch niets van weet. Sommige sleutelgaten – zo stel ik me voor – hebben nog het geluk van het zien van een voetbaltas, idolen aan de muur of een volle boekenkast, maar deze jongen heeft niets van dat alles.



Hij zit hier nu al bijna anderhalf jaar, maar in de kern heb ik geen idee naar wie ik zit te kijken. Wat dat betreft is hij nog altijd een willekeurige voorbijganger op straat, een figurant in een schilderij. Hij is tegelijkertijd een vreemde en mijn beste vriend, ook al weet hij maar amper van mijn bestaan.



En dus zit er voor mij niet veel anders op dan gewoon maar te blijven kijken. Ik zal kijken, en ik zal zien. Zien hoe hij dag in dag uit vertrekt en weer thuiskomt, hoe er steeds weer nieuwe meisjes – of jongens, misschien komt dat nog – over de vloer zullen komen, hoe hij tot diep in de nacht aan zijn paper zal blijven werken. Ik zal zien hoe hij langzaam maar zeker ouder wordt, hoe hij misschien over een tijdje wel een baardje zal laten groeien. Gewoon omdat het kan.



Ik zal zien hoe hij, ergens aan het begin van een zomer, hard zal schrijven aan zijn scriptie. Ik zal zien hoe hij op een dag met een grote glimlach thuis zal komen en dan zal ik weten dat dit avontuur erop zit. Ik zal moeten zien hoe hij zijn spullen inpakt, de kamer leeghaalt. Ik zal zien hoe alles net zo karakterloos achterblijft als toen hij er voor het eerst binnenkwam. Ik zal zien hoe hij op een dag wakker wordt, met zijn ingepakte koffer naast zijn bed. Ik zal zien hoe hij nog een laatste keer opstaat, zich aankleedt, zijn tanden poetst. Ik zal zien hoe hij met de koffer achter zich aan en een grijns op zijn gezicht voor eeuwig uit mijn blikveld zal verdwijnen.



Tot die tijd blijf ik kijken.

Het geklingel van een sleutelbos; ik voel een sleutel in me glijden en hij past precies. De deur waar ik in zit gaat open en...

Golden retriever

Vergadering

Vleugeltjes

Wasmiddel

Twinkel twinkel

Kunstenaar

Schouder

Schijnbeweging

Geëerde bediende

Negen wandel-zkv's

Oude hond en baas kijken naar elkaar. Eigenlijk wil ik kahu zeggen, een Hawaïaans woord dat zoveel betekent als ‘geëerde bediende, beschermer van iets dierbaars.’ Hond aan de linkerzijde van het pad, kahu aan de rechterzijde. ‘Kom maar, Karel,’ zegt de man. ‘Kom maar.’ De enige manier om mijn huis te bereiken is tussen hond en man door. Ik besluit dat het moet, en ik doe het, en ik voel het, een ogenblik. De straling, van Karel naar kahu, van kahu naar Karel.

Oude hond en baas kijken naar elkaar. Eigenlijk wil ik kahu zeggen, een Hawaïaans woord dat zoveel betekent als ‘geëerde bediende, beschermer van iets dierbaars.’...

In het tijdschrift Schrijven Magazine ging het er steeds vaker over: het uitgeven van je boek in eigen beheer. Een gemiddeld mens heeft lang niet dezelfde promotie- en verkoopkanalen als een gerenommeerde uitgeverij, maar onderaan de streep zou je er per boek meer aan overhouden, zeiden ze. Dat niet alleen: er waren ook nog eens manieren om het te doen zonder dat je duizenden euro’s hoefde te investeren in het drukken van je boek.



Achteraf snap ik wel waarom het in dat tijdschrift vol stond van de self publishing advertenties en artikelen. In Nederland zijn er een miljoen mensen die ooit wel eens een boek zouden willen schrijven – die kunnen lang niet allemaal bij een uitgeverij terecht.



Zo ook ik, Max van der Linde, jongvolwassene schrijver in spe met een ambitie die groter was dan zijn geduld. Als uitgevers en tijdschriften mijn werk niet wilden en ik blijkbaar niet goed genoeg was om wedstrijden te winnen, dan zat er niets anders op. Er waren misschien niet veel voorbeelden van bestsellers die in eigen beheer waren uitgegeven, maar dan moest ik op die manier maar uitblinken: mij zou het wel lukken om in de prijzen te vallen.



Om deze poging te laten slagen, moest er natuurlijk wel een roman zijn die ik uit kon geven. Ik had Terug naar thuis nog liggen, maar het was al een aantal jaar geleden dat ik dat had geschreven en ik was inmiddels niet meer zo overtuigd van de kwaliteit van het manuscript: achteraf gezien zat het vol clichés en was het verhaal ook niet bijster interessant.



Drie maanden lang deed ik naast het studeren niets anders dan schrijven en sleutelen aan mijn manuscript. De letters op mijn toetsenbord waren bijna versleten, maar uiteindelijk had ik wel mooi mijn manuscript af. Het was tijd om aan de slag te gaan met de productie.



Ik had een checklist gemaakt: het corrigeren en persklaarmaken van het manuscript; een auteursfoto laten maken; een omslag en achterflap in elkaar knutselen; productiebeslissingen nemen (formaat, papiersoort etc.) en op basis daarvan de kosten berekenen en de verkoopprijs bepalen; de ISBN-registratie en distributie via het Centraal Boekhuis regelen; promotie- en verkoopplannen maken. Het was een hoop, maar de 21-jarige ik was ervan overtuigd dat hij het allemaal zelf kon. Dan restte me niets dan alleen nog mijn boekcontract uit te printen en te ondertekenen: zo zou mijn droom eindelijk werkelijkheid worden.



Het was een eenzame taak, zo achter mijn bureau, maar gek genoeg had ik daar eigenlijk geen moeite mee. Ik vertelde ook bijna niemand waar ik mee bezig was; mijn ouders wisten het, maar mijn vrienden zouden er niet over kunnen meepraten en mijn studiegenoten wilde ik er pas van op de hoogte brengen als het er eindelijk was.



De enige keer dat ik er verder over praatte, was op de boekpresentatie van Kasper Dapperman. Er kwam namelijk een tweede roman van hem uit en omdat ik hem niet lang na het literair diner had toegevoegd op Facebook, had ik een post met de datum en locatie voorbij zien komen.



Zo kwam het dat ik op een doordeweekse avond in De Utrechtse Boekenbar stond, met allemaal vrienden en kennissen van Kasper die ik niet kende om me heen. Achteraf gezien heb ik geen idee waarom ik daar was. Misschien dat ik me een vriend van Kasper wilde wanen, maar welbeschouwd had ik daar niets te zoeken.



Toen ik bij de bar kwam om een biertje te bestellen, vroeg de boekhandelaar om mijn naam.



‘Max van der Linde,’ zei ik.



Hij ging met zijn ogen over een papiertje. ‘Ik zie je niet op de gastenlijst staan.’



‘Ik wist niet dat ik me aan moest melden,’ antwoordde ik. ‘Ik zag het op Facebook.’



‘Tja, eigenlijk is vanavond alleen voor genodigden.’



Ik bleef stil en voelde me weer zeventien. In mijn hoofd stond ik weer tegenover Marit, die me vertelde dat ze bij Lemniscaat ‘eigenlijk geen literaire fictie uitgeven’.



‘Goed,’ zei de boekhandelaar uiteindelijk. ‘Ga maar zitten.’



Ik koos braaf een stoeltje uit en keek toe hoe Kasper in zijn speech mensen bedankte die ik niet kende en hoe er allemaal mensen met onbekende gezichten klapten en lachten. Het voelde een beetje alsof ik per ongeluk de verkeerde verjaardag was binnengewandeld.



Toen alle formaliteiten erop zaten wilde ik daar dan ook zo snel mogelijk weg, maar niet zonder eerst Kasper te hebben gesproken. Ik griste een boek van de stapel, rekende het af en liep naar het tafeltje waar hij stond te signeren.



‘Hey!’ zei hij toen hij me zag. ‘Wat leuk dat jij er ook bent, dat had ik niet verwacht.’



Ik begon te stralen. Hij kende me nog! ‘Ik was in de buurt,’ zei ik. ‘Dus ik dacht: waarom niet?’



‘Erg leuk, goed om je te zien. Hoe gaat het met je schrijven?’



‘Best goed eigenlijk. Er komt binnenkort een boek.’ Ik had het gezegd voordat ik er goed en wel over na had gedacht.



‘Hey, wat goed! Bij welke uitgeverij zit je?’



Ik mompelde iets onverstaanbaars.



‘Sorry, welke?’



‘Ik ga het in eigen beheer doen,’ zei ik toen maar.



Hij haalde zijn wenkbrauwen op. ‘Oh! Dat is leuk,’ zei hij, maar ik hoorde in zijn stem zijn enthousiasme dalen. ‘Stuur me vooral een exemplaar op als het af is.’



Dat beloofde ik. Ik had geen idee naar welk adres dan precies, maar dat zou tegen die tijd wel komen.



Hij sloeg mijn exemplaar van zijn roman open en pakte zijn pen op om er iets in te schrijven. Hij liet zijn pen enkele seconden boven het papier zweven voordat hij voorzichtig naar me opkeek.



‘Echt heel stom, maar wat is-’



‘Max,’ zei ik snel.



‘Juist, Max. Natuurlijk. Sorry.’



Hij krabbelde er vlug wat in en gaf het boek weer aan me terug. ‘Leuk dat je er was, Max,’ zei hij met een glimlach. ‘Ik kijk uit naar je boek.’



Ik nam afscheid en verliet zo snel als ik kon de boekhandel. Eenmaal buiten bekeek ik wat hij erin had geschreven.



Voor Max, mijn grootste fan. Volgende keer op jouw boekpresentatie!



Kasper



Hoewel het lief was bedoeld, voelde ik alleen maar een steek toen ik het las en had ik er ineens een stuk minder vertrouwen in dat er ooit een boekpresentatie zou komen.



Desondanks zette ik door. Ik had een maand nodig om alles klaar te maken voor de lancering. Toen het eenmaal zover was, had ik nog maar één ding nodig: mijn bloedeigen boekcontract.



Daarvoor trok ik een dag naar de stad. Bij een kantoorboekhandel kocht ik een potje inkt en een ganzenveer en later die middag liep ik een copyshop in om mijn contract te printen.



Ik koos voor dik, beige papier en werd geholpen door een vriendelijke vrouw. Toen ze het documentje van mijn USB-stick opende, wierp ze er een korte blik op.



‘Wat zijn we aan het printen, als ik vragen mag?’ vroeg ze.



‘Een boekcontract,’ zei ik.



‘Oh, wat leuk! Voor wie is het?’



‘Voor mezelf.’



‘Een contract voor jezelf?’ vroeg ze vertwijfeld.



‘Ja, ik heb een boek geschreven dat ik zelf uit ga geven.’



‘Wat interessant. Maar waarom heb je dan precies een contract nodig?’



Tja, dat was een goede vraag. In de kern had ze natuurlijk gelijk: ik kon dat boek prima uitgeven zonder contract, maar ik had al zo lang gestreefd naar het ondertekenen van dat document dat ik, zeker nu ik er zo dichtbij was, niet van plan was om dat toe te geven.



‘Dan wordt het pas officieel,’ zei ik daarom maar. Ze knikte langzaam, dacht even na en leek toen te beslissen dat het beter was om maar niet verder te vragen. Niet veel later liep ik met een dikke enveloppe terug naar huis.



Eindelijk was het zover: het boek was klaar voor de drukpersen en het contract lag op de ondertekenpagina met datum en volledige naam voor mijn neus, met het potje inkt en de ganzenveer er netjes naast.



Ik zuchtte diep, pakte de ganzenveer en doopte hem voorzichtig in de inkt. Het was misschien niet precies zoals ik me had voorgesteld (in mijn fantasie zat ik in een mooi grachtenpand, met een uitgever ernaast en wat glazen champagne), maar toch voelde het als het grote moment. Ik bracht de veer naar de streep waar ik mijn handtekening moest zetten en liet mijn naam en de datum even goed op me inwerken. Max van der Linde, 13 maart 2021, te Utrecht. Het zou een dag worden die ik voor altijd moest onthouden.



Ik hield de veer een tijdje boven de streep waar ik mijn handtekening moest zetten, maar ik merkte dat het op de een of andere manier niet wilde lukken om hem op papier te krijgen. Ik weet niet waarom, maar ik kon het gewoon niet.



Ineens voelde ik me een charlatan. Het voelde als valsspelen, dit contract. Op deze manier kon iedereen het en dat was niet de manier waarop ik, Max van der Linde, het eigenlijk wilde. En blijkbaar had ik een half jaar aan zweet en tranen nodig om daarachter te komen.



Voor ik het wist smeet ik de veer tegen de muur en gaf ik een stevige duw tegen de tafel; ik kon er verder niets aan doen dat het potje inkt omviel. Achter het feit dat de inktvlek precies over mijn naam terechtkwam, besloot ik verder maar niets te zoeken.

In het tijdschrift Schrijven Magazine ging het er steeds vaker over: het uitgeven van je boek in eigen beheer. Een gemiddeld mens heeft lang niet...

Voor me op de stoep loopt een lange man. In zijn hemelsblauwe T-shirt steekt een grote, zachte rug. We zijn net snackbar ’t Vogeltje gepasseerd, wanneer hij zo plotseling blijft staan dat ik bijna tegen hem op bots. ‘Schijnbeweging?’ zegt hij verwonderd, tegen zichzelf. Dan draait hij zich om, en loopt langs mij en langs de snackbar de straat uit.

Voor me op de stoep loopt een lange man. In zijn hemelsblauwe T-shirt steekt een grote, zachte rug. We zijn net snackbar ’t Vogeltje gepasseerd,...

In het eerste jaar van mijn studie was ik als een malle aan het schrijven. Echt, als ik niet aan het studeren was zat ik achter mijn bureau in mijn slaapkamer, met mijn neus tegen het scherm van mijn laptop gedrukt als een gek te tikken.



Volgens het schrijfforum waar ik op zat moest ik meters maken. Alleen op die manier kon je als schrijver je eigen stem vinden en beter worden. En dat was precies wat ik in mijn optiek nodig had: meters. Als ik er maar genoeg zou maken, zou ik op een gegeven moment zó goed zijn dat de uitgevers niet meer om mijn werk heen konden.



Tot die tijd bleef mijn verzameling ongelezen schrijfsels dus uitdijen. Wat ik vervolgens moest doen met al die verhalen, daar zeiden ze op het forum niets over. Af en toe stuurde ik eens iets op naar een tijdschrift, maar daar kreeg ik – compleet naar verwachting – nooit een antwoord op.



Gelukkig studeerde ik Nederlands en had die studie een actieve studievereniging met genoeg activiteiten waar men dingen kon voorlezen. Ik gaf me dan ook op voor alles: het open podium, de poetry slam, de voorleesnacht én ik stuurde stukken op naar het studentenblad. In tegenstelling tot literaire tijdschriften plaatsten zij wel dingen van me, maar het voelde als valsspelen om die verhalen vervolgens als ‘gepubliceerd’ te zien.



Een van de evenementen waar ik in dat eerste jaar het meest naar uitkeek was het literair diner. Het concept: met een stuk of twintig studenten Nederlands en twee uitgenodigde ‘echte’ schrijvers dineren. Die schrijvers zouden voordragen uit eigen werk en met ons mee-eten, dus het was voor mij het perfécte moment om in aanraking te komen met een schrijver.



Om het niet te missen had ik me de seconde dat het werd aangekondigd aangemeld, en dus zat ik een paar weken later tegenover Kasper Dapperman, een jonge schrijver van achterin de twintig die recent was gedebuteerd met een roman. Mark de Wimper was er ook, wiens op een typemachine uitgetypte gedichten ik wel herkende, maar die daar volgens mij voornamelijk was om een jonge studente aan de haak te slaan.



Het was niet moeilijk om tegenover Kasper te komen: ik bleef simpelweg net zo lang bij hem in de buurt tot hij een stoel uitkoos, waarna ik me zo snel als ik kon een weg baande naar de andere kant van de tafel, zodat ik hem de hele avond het hemd van het lijf kon vragen.



‘Wat zou je jezelf als tip geven, tien jaar geleden?’ vroeg ik hem op een gegeven moment.



Hij staarde naar het plafond, wreef over zijn kin. ‘Ik denk dat ik vooral tegen mezelf zou zeggen dat ik mijn werk meer aan anderen had moeten laten lezen. Meer durven. Gewoon iedereen die je tegenkomt en die je verder zou kunnen helpen een verhaal in de handen drukken.’



‘Maar die mensen hebben daar toch helemaal geen zin in?’



‘Je zult je verbazen. De meesten durven denk ik niet zo goed nee te zeggen om niet als een hork over te komen. En daarnaast: vragen staat altijd vrij.’



Dat liet ik me geen twee keer zeggen. ‘Oké,’ zei ik, ‘dan maak ik bij dezen meteen gebruik van dat advies. Ik heb ook schrijfambities, dus zou je misschien een keer naar een verhaal van mij willen kijken?’



Tot mijn opluchting moest hij lachen. ‘Ja, nu kan ik natuurlijk geen nee meer zeggen. Goed gespeeld. Ik zal je mijn e-mailadres geven, dan mag je het opsturen.’



Ik bedankte hem en propte het bierviltje waar hij zijn email op had geschreven in mijn tas.



‘Hoe ben jij eigenlijk bij jouw uitgeverij terechtgekomen?’ vroeg ik hem toen ik weer boven de tafel was gekomen. Hij had zich al bijna naar iemand anders gedraaid, maar ik was gelukkig net op tijd met m’n vraag.



‘Ik heb een paar jaar geleden meegedaan aan De geslepen pen, een van de weinige schrijfwedstrijden voor jong schrijftalent waarbij je nog echt iets van waarde wint. Een boekcontract. Zo ben ik bij Querido terechtgekomen.’



Ineens stond ik op scherp. ‘Oh, wauw. Is die wedstrijd elk jaar?’ vroeg ik.



‘Volgens mij is er over anderhalve maand weer een deadline, als je mee wil doen. Echt een aanrader.’



De anderhalve maand die daarop volgde heb ik me elke vrije seconde die ik had gefocust op één verhaal. Het was – dat denk ik nu nog steeds – het beste dat ik tot dat moment toe had geschreven. Het was een verhaal dat zich afspeelde in een dorp bij de Ierse kliffen. Het ging over een man van wie je tussen de regels door kon lezen dat hij verliefd was op een vrouw uit het dorp, die al getrouwd was. Er zaten constant subtiele tijdsprongen in, en het werd geïmpliceerd dat het kind van de vrouw stiekem van haar en de hoofdpersoon was, zonder dat haar echtgenoot dat wist. Het kind viel van een klif en de vrouw viel er in haar rouw achteraan, waarna de hoofdpersoon alleen én met een geheim overbleef. Het verhaal had tragiek en mysterie en het was een aardig staaltje show, don’t tell, al zeg ik het zelf.



Om dat ook van een ander te horen, stuurde ik het verhaal een week voor de deadline naar Kasper. Ik mailde hem dat ik met dit verhaal mee wilde doen en vroeg hem of hij ernaar wilde kijken.



Een dag voor de deadline kreeg ik een mail terug. Hij vond het echt goed, zei hij, en qua kwaliteit deed het niet eens zoveel onder voor zijn eigen winnende verhaal. In de bijlage stuurde hij het verhaal terug met wat opmerkingen, om het hier en daar nog wat extra aan te scherpen en bij te schaven. Toen ik die opmerkingen die laatste dag eenmaal had verwerkt, stuurde ik het verhaal in met de overtuiging dat ik daadwerkelijk een van de kanshebbers was.



Twee maanden later zat ik in de bibliotheek van Utrecht, op de avond van de prijsuitreiking. Voor de deelnemers hadden ze workshops van schrijvers georganiseerd en ik had me vanzelfsprekend aangemeld voor die van Kasper, die als ex-winnaar een workshop mocht geven. We zaten met een groepje van zo’n vijftien jongeren in een kamertje naar Kasper te luisteren. Hij gaf ons een klein college over dialoog en gaf ons de opdracht om een dialoog te schrijven over een jongen die aan zijn vriendin moest vertellen dat hij haar hondje dood had gereden.



Aan het eind van de opdracht vroeg hij of iemand zijn tekst voor wilde lezen. Ik stak mijn hand op.



&nbsp;‘Ah, Max. Ik ben benieuwd wat een doorgewinterde schrijver als jij ervan heeft gemaakt.’



Ik glom, en met een brede glimlach las ik mijn tekst voor. Toen ik klaar was werd er voorzichtig geklapt en Kasper zei dat dit een mooi voorbeeld was van een goed dialoog. Ik wilde heel graag naar de gezichten van de anderen kijken om hun blikken van jaloezie te zien (‘Waarom kent Kasper die gast?’ zouden ze denken), maar ik hield me in. Mijn borst was maximaal opgezwollen en dat bleef zo toen we met z’n allen de kamer uitliepen in de richting van de grote zaal. Kasper legde een hand op mijn schouder.



‘Zet ‘m op, Max,’ zei hij en hij gaf me een broederlijke knipoog. Er kwam door die knipoog een soort kalmte in mijn lichaam. Ik voelde geen enkele spanning – op de een of andere manier had ik het gevoel dat dit wel goed moest komen. Alles klikte gewoon in mijn hoofd: de complimenten en de knipoog van Kasper, de overtuiging dat ik mijn beste verhaal tot nu toe had geschreven, de kwaliteit van de teksten van de anderen die tijdens de workshop waren voorgelezen en de woorden van Jaap Robben, die nog altijd door mijn hoofd galmden.



De zaal in de bibliotheek stroomde vol. Toen de lichten uitgingen en de juryvoorzitster opkwam, zaten er misschien wel tweehonderd verwachtingsvolle jongeren in de zaal. Ze begon door iedereen te bedanken voor het insturen en wat algemene dingen die de jury was opgevallen tijdens het lezen (veel toekomstverhalen, vrouwelijke hoofdpersonages en engagement; allemaal dingen die mijn verhaal niet hadden, wat me juist wel een goed teken leek).



De derde prijs ging naar een verhaal van een jongen van zestien, die iets had geschreven over een man die een robotvrouw had laten bouwen ter vervanging van zijn ex. Het fragment dat ze eruit voorlazen was niet bepaald sterk, maar de jury benoemde dan ook dat het verhaal er juist bovenuit stak door zijn leeftijd en de competitie van veel oudere aspirant schrijvers.



De tweede plek ging naar een dichteres van drieëntwintig, die ik er persoonlijk nogal pretentieus uit vond &nbsp;zien (ze had een pak aan dat een dirigent niet zou misstaan en ze liep met haar neus dusdanig omhoog dat ik vermoedde dat er iemand vanuit het plafond met een touw aan trok), maar volgens de jury wist ze ‘met wonderbaarlijk simpele taal de complexe relatie van de mens met de natuur weer te geven’.



Daarna was het tijd voor de winnaar. De juryvoorzitter schraapte haar keel en begon. ‘Bij het winnende verhaal, beste mensen, was de jury er vrijwel meteen uit dat dit de winnaar was.’  Wow, oké. Mooi meegenomen. ‘In de tekst weet de schrijver juist in de witregels een tragisch verhaal te construeren dat de geschreven zinnen ontstijgt. Je moet als lezer je best doen om de ware gebeurtenissen te achterhalen, zonder dat het vervelend wordt.’ Ik maakte in mijn hoofd al een sprongetje van vreugde; dit begon wel heel erg te klinken als mijn verhaal. ‘De plaats waar het verhaal zich afspeelt, bijna aan de rand van de wereld, geeft het geheel een mysterieuze sfeer, die het hele plaatje afmaakt.’ Nu wist ik het zeker: dit moest mijn verhaal zijn. ‘Het winnende verhaal getuigt van ambitie en een grote beheersing van de pen. We kijken enorm uit naar wat er nog van deze schrijver gaat komen. De eerste prijs van De geslepen pen gaat naar…’ 



Op het moment dat de naam werd genoemd, stonden er twee mensen op: ik, en degene die daadwerkelijk had gewonnen. Ik probeerde wel weer te gaan zitten, maar mijn benen lieten het niet toe. Ik kon gewoon niet meer zitten. Dus schuifelde ik met het schaamrood op mijn kaken uit de rij stoelen en liep ik met een gebogen hoofd richting de uitgang. Toch kon ik het niet laten om vanuit mijn ooghoek toe te kijken hoe de winnaar, een meisje dat ik niet ouder dan twintig schatte, zich bijna huppelend van vreugde naar het podium bewoog.

In het eerste jaar van mijn studie was ik als een malle aan het schrijven. Echt, als ik niet aan het studeren was zat ik...

I - Het kastje

II - de wasbak

III - hippocrates

IV - het stapelbed

V - Jonathan

Vijf verhalen over een kinderkamer vol herinneringen

Hoe breng je structuur aan op plekken die ongestructureerd zijn? Je hebt kinderen die voortdurend rondjes rennen, je hebt kinderen die de baas spelen en vooral veel wijzen naar anderen, je hebt ook kinderen die rustig in een hoekje zitten en mieren van de tegels plukken. Ik twijfel of ik een docent moet aanspreken hier op het schoolplein van de Wereldwijzer.&nbsp;



Ik hou de foto van Jonathan stevig in mijn hand. Blonde haren met een lichte slag, een gezicht dat eerder lang dan rond genoemd zou worden met donkere wimpers. Als ik een kind vind met één van die kenmerken ben ik tevreden.&nbsp;



Op een bankje bij een grote boom neem ik plaats. Ik kijk tussen mijn wimpers naar de kinderen, misschien dat ik zo eerder een Jonathan herken. Vanaf het klimrek zie ik een jongetje op mij af rennen. Geen blonde haren en een rond gezicht. Op een paar meter afstand stopt hij.&nbsp;



‘Wie ben jij?’ vraagt hij. ‘Ehm, ik kom iemand…’ ‘De vader van Puck zeker,’ zegt hij. ‘Ja, van Puck,’ zeg ik snel. ‘Ik haal d’r wel.’



Het jongetje raast weg. Misschien had ik het gelijk uit moeten leggen. Dat van Jonathan en de kamer. Dat ik iemand zoek die op Jonathan lijkt, want alleen dan is de kamer compleet.&nbsp;



Ik zie hoe het jongetje met grote gebaren bij een groepje meisjes staat te vertellen. Een van de meisjes kijkt mijn kant op, ze heeft een verbaasde blik op haar gezicht. Samen rennen ze naar me toe. Met armen over elkaar blijven ze voor me staan.



‘Jij bent niet de vader van Puck.’ ‘Nee,’ zegt Puck.  ‘Nee,’ zeg ik. 



Ik haal mijn portemonnee tevoorschijn en laat ze een briefje van vijftig zien.&nbsp;



‘Ben jij een viespeuk?’ vraagt Puck. ‘Nee, ik ben mijn broertje kwijt.’ ‘Wat ga je met dat geld doen?’ vraag het jongetje. ‘Als jullie helpen zoeken, is het voor jullie.’



Ik laat de foto van Jonathan zien. Ze weten wel iemand die erop lijkt. Binnen een paar minuten staan ze met Axel aan hun zijde. Axel wil wel met mij meegaan als hij ook vijftig euro krijgt. Ik ga akkoord. Puck benadrukt dat ik echt geen viespeuk ben en dat ik alleen maar mijn broertje kwijt ben. Ik knik.&nbsp;



Met een glas limonade staat Axel in de kinderkamer die lijkt op de kinderkamer van mij en Jonathan. Axel kijkt om zich heen en lijkt op zijn gemak.&nbsp;



‘Waar ben je je broertje kwijtgeraakt dan?’ vraagt Axel.  ‘In deze kamer.’ ‘Heb je zijn naam al geroepen?’ zegt Axel. ‘Ik denk niet dat dat werkt.’  ‘Hoezo dan?’ Axel neemt een slok van de limo. 



Ik wijs naar het krantenknipsel aan de muur, in grote letters staat er:&nbsp;Jongetje (7) komt om na grote woningbrand in Sint-Katelijne.&nbsp;&nbsp;



‘Doden komen niet terug, meneer.’  ‘Klopt’, fluister ik.  ‘Ook al roep je heel hard.’



Ik weet niet waar ik op hoopte. Of ja, ik hoopte dat ik zou geloven dat Axel Jonathan was. Dat we samen in onze kamer van toen&#8230; Dat ik Jonathan kon waarschuwen, dat ik de lucifers kon wegnemen, dat ik sorry kon zeggen, ja, dat ik sorry kon zeggen.&nbsp;



‘Er wordt op de deur gebonkt,’ zegt Axel.



En vanaf dan gaat het heel snel. Twee mannen forceren de deur met een groot stuk ijzer, een vader en een moeder rennen door mijn gang naar de achterkamer en trekken Axel bij mij weg. Dan voel ik een vuist op mijn bovenlip. Ik probeer mijn gezicht te beschermen met mijn handen maar dan volgt de tweede stoot. Ik klap tegen de grond. De moeder zegt iets over verdiende loon en de live locatie van Axel. Ze trapt tegen mijn achterhoofd. Ze blijft trappen.&nbsp;&nbsp;



Ik heb het behang nog nooit vanaf hier bekeken. Het is mooi behang. Het komt van een verzamelaar, want waar wordt dit tegenwoordig nog gefabriceerd? 



Ik kan me niet herinneren hoe lang ik hier lig. Ik proef een warme smaak en beseft dat ik de donkere bloedvlekken niet meer uit het tapijt zal krijgen. Ik besluit het niet erg te vinden. 



Het doet pijn als ik glimlach. Toch glimlach ik. De vuistslagen voelen als een overwinning. Elke trap was voor die lucifers, voor de kamer en vooral voor Jonathan.&nbsp;



En van mij hadden ze mogen doorslaan en doortrappen, die ouders. Ze hadden mogen doorslaan tot ook ik langzaam zou verdwijnen, samen met de schuld die ik in mijn lijf draag. Maar ik begrijp ook wel dat het niet zo werkt.&nbsp;



Daarom blijf ik liggen. Er is niemand die mij zal opmerken. Ik blijf hier liggen, voor altijd, precies op de plek waar in 1988 in een vergelijkbare kamer, met ooit een vergelijkbaar fonteintje, een vergelijkbaar mahoniehouten kastje met daarop een vergelijkbaar borstbeeldje en een vergelijkbaar stapelbed, het verkoolde lichaam van Jonathan lag.&nbsp;

Hoe breng je structuur aan op plekken die ongestructureerd zijn? Je hebt kinderen die voortdurend rondjes rennen, je hebt kinderen die de baas spelen en...

V – Jonathan

Ze gluurde door de heg. Aan de andere kant verscheen de achterkant van een schouder, een laaghangende witte top, een halfblote rug. In deels schaduw, deels door de dennenboom heen sijpelend zonlicht.

Ze gluurde door de heg. Aan de andere kant verscheen de achterkant van een schouder, een laaghangende witte top, een halfblote rug. In deels schaduw,...

Ik wil gewoon schrijven, oké? Of nou ja, toegegeven: ik wil misschien vooral gelezen worden. Dat is waarschijnlijk de reden dat ik zoveel waarde hecht aan het bemachtigen van dat document, dat ene heilige document dat zou betekenen dat er een roman van mijn hand zou gaan komen: een boekcontract.



Het begin van mijn schrijven viel samen met de herontdekking van mijn leesplezier en mijn obsessie met de serie Prison Break in de vijfde klas, zo’n tien jaar geleden. Ik las nietsvermoedend het boek Birk van Jaap Robben voor mijn lijst, en op de een of andere manier trof de metafoor in dat boek me zo erg dat ik spontaan mijn PlayStation uit het raam sodemieterde en sindsdien nooit meer ben gestopt met lezen.



Aan de andere kant was er Prison Break. Ik was er compleet van ondersteboven, dus nadat ik het af had gekeken wilde ik een verhaal maken dat net zo episch was als die serie. Dat, in combinatie met mijn plotselinge leesdrift en de overtuiging dat mensen misschien wel eens konden willen lezen wat ik schreef, zorgde ervoor dat ik niets liever wilde dan schrijven. En niet alleen dat, ik wilde een grote worden. Ik moest een grote worden. Debuteren met een bestseller, verfilmingen in Hollywood met de grootste acteurs en de eerste Nederlander met een Nobelprijs voor Literatuur: dat was het plan.



Om dat succes te bereiken had ik maar vijf dingen nodig: talent, wil, zin, tijd en een boekcontract. Met name die laatste is een doorn in mijn oog; het is nu eenmaal lastiger om aan zo’n ding te komen dan je denkt.



Mijn allereerste poging was al op de middelbare school. In de zesde klas om precies te zijn, toen ik na een ijverige zomer een roman in elkaar had geknutseld waarvan ik destijds dacht dat het een meesterwerk was. Het heette Terug naar thuis. Ik weet nog hoe in mijn nopjes ik was met die titel, omdat ik toen dacht dat het een revolutionaire gedachte was dat een huis niet altijd een thuis is.



Het ging over een jonge tekenaar die door zijn ouders wordt mishandeld, wegloopt van huis en op straat terechtkomt. Daar begint hij als dakloze die tekeningen verkoopt op straat en uiteindelijk groeit hij uit tot een gewild kunstenaar die weer een thuis probeert te vinden.



Toen ik het af had wist ik niet aan wie ik het moest laten lezen. Mijn moeder las het, zeker, maar moeders blijven moeders en die zeggen toch altijd hoe goed ze iets van je vinden, ook al presenteer je ze je meest recente drol op een dienblad. Mijn vader las überhaupt niet en ook mijn vrienden waren geen echte lezers. Ik stuurde het daarom naar de enige schrijver aan wie ik toen kon denken: Jaap Robben.



Twee weken lang was het verversen van mijn mail het eerste wat ik deed als ik thuiskwam van school, maar daarna begon ik de moed langzaam op te geven. Het was immers te gek voor woorden dat ik ooit had gedacht dat een schrijver als hij tijd had voor zo’n puistige kobold van 17 als ik.



Ik was al bijna vergeten dat ik hem had gemaild toen ik op een dag ineens zijn naam in mijn mailbox zag verschijnen: hij had geantwoord. Hij zei dat het vlot las, dat hij zag dat ik kon schrijven en dat ik waarachtig talent had. Ik was compleet door het dolle en in mijn hoofd zag ik al hoe de stapels boeken met mijn naam erop in de winkel zouden pronken.



Met de woorden van Jaap Robben in mijn achterhoofd probeerde ik mijn roman bij uitgeverijen te krijgen. Ik mailde het naar een paar grote namen, maar daar kreeg ik buiten de standaard mailtjes natuurlijk nooit een antwoord op. Pas halverwege de zesde klas deed zich, tijdens het onderzoek van mijn profielwerkstuk, ineens een perfecte mogelijkheid voor om mijn manuscript daadwerkelijk in de handen van een uitgever te drukken.



Voor mijn onderzoek over de invloed van e-boeken op de boekenmarkt moest ik van mijn begeleider uitgeverijen interviewen, dus ging ik op zoek naar mensen die me te woord wilden staan. Uiteindelijk was er één uitgeverij die hapte: Lemniscaat, in Rotterdam. Het was dan misschien wel een uitgeverij van kinderboeken, wat niet bepaald het genre was dat ik met mijn eigen schrijven voor ogen had, maar iets was beter dan niets.



En dus stond ik op een dag braaf met mijn mapje vol vragen voor hun kantoor. Het zat in een rijtjeshuis in een burgerlijke straat, enigszins verscholen achter de hoge bomen in de diepe voortuin en even dacht ik dat ik verkeerd zat, maar op het bordje naast de voordeur stond toch echt de naam van de uitgeverij. Ik drukte met mijn staart tussen de benen op de deurbel.



Ik weet nog dat ik vond dat de vrouw die opendeed er verbazingwekkend normaal uitzag. Ik vertelde waar ik voor kwam, ze stelde zich voor als Marit en nodigde me vriendelijk uit om binnen te komen.



Terwijl zij me voorging naar een vergaderkamertje keek ik mijn ogen uit. De stapels boeken tegen de muur, de bureaus waar mensen druk aan het werk waren, het kleine doolhof van gangetjes en trappetjes: alles was magisch en ik kon maar amper geloven dat ik hier daadwerkelijk rondliep.



Het interview zelf was, helaas, afschuwelijk. Ik zou hier graag willen zeggen dat het geweldig was, dat ik vragen stelde waar ze van onder de indruk was en dat we daar uren hebben zitten praten, maar na een paar vragen was het al duidelijk dat ik toch echt bij de verkeerde uitgeverij zat. Als uitgeverij van kinderboeken maakten ze namelijk praktisch nooit e-boeken.



Aan het eind van ons interview, dat in totaal misschien maar een klein kwartier heeft geduurd, besloot ik over te gaan op het onderwerp dat voor mij duizendmaal belangrijker was dan dat profielwerkstuk.



Ik had mijn praatje woord voor woord ingestudeerd: ‘Misschien is dit een rare vraag,’ zei ik met trillende stem, ‘maar zelf schrijf ik ook heel graag. Ik heb onlangs een roman afgerond en ik weet niet zeker of jullie dit uitgeven, maar ik vroeg me af of jullie er misschien eens naar zouden kunnen kijken om te beoordelen of het iets voor jullie is?’



Pas toen ik was uitgepraat merkte ik dat ik dit alles in één adem had gezegd en hapte ik naar een teug lucht. Ze keek me vertwijfeld, of misschien eerder vol medeleven aan, zoals je zou kijken naar een blinde die zegt dat het zijn grootste droom is om ooit weer te zien.



‘Eigenlijk geven we niet echt literaire fictie uit,’ zei ze uiteindelijk. Ik bleef stil en keek haar aan. Deels omdat ik niet wist wat ik moest antwoorden, deels omdat ik stiekem hoopte dat er nog wat achteraan zou komen.



‘Maar ik wil er best eens naar kijken, misschien is het wat.’ Ik had toen al moeten weten dat ze dat alleen maar zei om het hart van deze zeventienjarige jongen niet te hoeven breken, maar ik was nog vol naïeve goede moed.



Omdat ze alleen maar manuscripten op papier lazen stond ik een week later opnieuw voor hun kantoor, met het manuscript en een begeleidende brief in mijn beste handschrift tegen mijn borst geklemd.



Dit keer deed niet Marit open, maar een wat oudere man met een nors gezicht. Hij had een dikke, witte snor die de man een walrusachtige uitstraling gaf.



‘Ik ben op zoek naar Marit,’ zei ik met overslaande stem.



‘Ze is ziek vandaag,’ zei hij. ‘Kan ik iets doorgeven?’



‘Ik kom een manuscript afgeven. Ze had gezegd dat ze het zou lezen.’



‘Geef maar,’ zei hij verveeld en hij hield zijn hand naar me op. Met twee handen legde ik de envelop plechtig in zijn uitgestoken hand en een paar tellen later klapte de voordeur na een brommend afscheid alweer dicht in mijn gezicht.



Maandenlang heb ik gewacht op een antwoord. Of nou ja, maanden: jaren. Ik wacht eigenlijk nog steeds, dus intussen ben ik er maar stilletjes van uitgegaan dat ze het niet hoeven. Ik heb nooit meer iets vernomen van Marit of de norse walrusman, zelfs niet toen ik ze mijn afgeronde profielwerkstuk opstuurde. Ik heb meerdere brieven naar ze gestuurd, eerst gericht aan Marit en later, toen ik dacht dat ze er misschien niet meer werkte en de brieven daarom ongelezen bleven, aan de uitgeverij zelf. Nooit heb ik een teken van leven vernomen.



Het was op zeventienjarige leeftijd mijn allereerste kennismaking met de harde wereld van de literatuur. Vanaf dat moment wist ik dat de weg naar een boekcontract een moeilijke zou gaan worden.



Maar ik was Max van der Linde, verdikkeme, en ik was vastberaden om dat boekcontract te krijgen.

Ik wil gewoon schrijven, oké? Of nou ja, toegegeven: ik wil misschien vooral gelezen worden. Dat is waarschijnlijk de reden dat ik zoveel waarde hecht...

Ik roep haar naam over een verlaten bedrijventerrein. Ze had me in een sms opgedragen dat te doen. Het is de eerste keer dat ik de naam Tanja zo hard en zo vaak roep. Na de zesde keer komt Tanja dan eindelijk in hoge snelheid aangereden op een heftruck. Ze heeft een blauw-geel windjack aan.&nbsp;



‘Waldemar?’ fluistert ze. Tanja?’ fluister ik terug. &#8216;Eigenlijk heet ik Francien,’ zegt ze, ‘maar mijn handelsnaam is Tanja.’ 



Ze gebaart dat ik moet instappen en dat doe ik dan maar gewoon. Misschien had ik meer vragen moeten stellen. Misschien had ik moeten afdwingen dat ze met die heftruck het stapelbed zelf naar mijn auto zou rijden. Misschien had ik gelijk moeten zeggen dat ik discretie minder belangrijk vind dan Tanja.



‘Ik doe niks wat verboden is,’ zegt ze.  ‘Dat is fijn.’ ‘Daar aan het einde staat mijn loods.’ ‘Ah ja.’  ‘Lijkt op die van Heineken, hè.’ ‘Ik drink geen bier.’ ‘Van die ontvoering.’ ‘Ah zo.’



Ik vraag of het stapelbed echt nieuw is.&nbsp;Een constructie voor een tweede keer in elkaar zetten, is namelijk lastig.&nbsp;Moertjes ontbreken, staal zet uit. Dat wat verdwijnt, is moeilijk te reconstrueren.&nbsp;En dan vraag ik of ze sneller kan rijden omdat ik een kinderkamer bouw en dat die kamer af moet. Tanja zucht en begint harder te rijden.&nbsp;&nbsp;



‘Ik ben ook liever op een andere plek,’ zegt ze. ‘Ik spaar voor een huis in Zweden.’



Ik knik.&nbsp;



Tanja wijst met een blauwe afstandsbediening naar een loods met een rond dak. Achter een opengaand rolluik ontstaat een zwart gat. We rijden naar binnen en het luik sluit zich achter ons. Ik hoor Tanja nog eens op de afstandsbediening drukken en gelijktijdig met de aanknippende lampen begint muziek te spelen. ‘Welkom bij IKEA Originals BV Zutphen,’ klinkt het door een intercom.&nbsp;



‘Hoeveel moet je er?’ vraagt ze.



We lopen langs kleine ingerichte zithoekjes. Terwijl we de meubels passeren blijft ze maar doorpraten. Over dat ze de spullen allemaal zelf koopt bij een IKEA-filiaal in Zweden. In een busje rijdt ze de aankopen naar haar loods op het bedrijventerrein in Zutphen. Ze benadrukt dat de Zweedse kwaliteit het beste is en dat ze daar maar een kleine meerprijs voor vraagt: Scandinavisch design voor kleine prijzen. Bij een keukenblokje in het midden van de loods blijft ze staan.&nbsp;



‘Moet je balletjes?&#8217; vraagt ze. ‘Stapelbed,’ zeg ik.’ ‘Ja, kom maar dan.’ 



We lopen langs drie mooi opgemaakte bedden en dan wijst ze naar een paar grote dozen. Ze vraagt waar ik precies naar op zoek ben en begint de namen op te sommen. Een&nbsp;TUFFING, een&nbsp;SMÅSTAD,&nbsp;twee&nbsp;keer de&nbsp;MYDAL&nbsp;in hoogglans, maar ik kan mijn ogen niet afhouden van het plaatje op de vijfde doos. Het is exact, exact, exact ons bed – ik onder, Jonathan boven. Het frame rood en zwart, de moertjes zilver.&nbsp;



De stalen buizen rammelen als we de doos samen door de loods tillen en op de hefvork plaatsen. Snel duwt Tanja een glas priklimonade in mijn handen. Het ruikt naar toiletreiniger.&nbsp;



‘Van het huis,’ zegt ze. ‘Dat is vriendelijk,’ zeg ik. 



Driftig bladert Tanja door een IKEA-folder. Als ze het juiste bed heeft gevonden begint ze met een pennetje een berekening te maken. Het feit dat dit model nu niet meer bij IKEA verkrijgbaar is, heeft invloed op de prijs, zegt ze. Ze doet ook aan CO2-compensatie en omdat ze de balletjes voor mijn komst al uit de verpakking heeft gehaald, moet ze die ook bij de prijs rekenen.&nbsp;



Als ik eerlijk ben, kan het mij niet zoveel schelen. Ik denk aan het krakende geluid van het staal als Jonathan stiekem uit bed sloop om stukjes papier in brand te steken. Hij werd er rustig van; het kijken naar de langzaam verkleurende snippers tot ze opkrulden en verdwenen. Hoe ik niks tegen onze moeder zei omdat ík het hem had geleerd, omdat ík het doosje lucifers stiekem had meegebracht en had verstopt in het ladekastje.&nbsp;



Ik denk aan&nbsp;hoe het koude bedframe langzaam warm werd op de plek waar ik mijn kinderhand drukte. Hoe ik schrok toen het frame al warm was toen mijn hand de spijlen raakte. Hoe ik mijn ogen opende, uit bed sprong en naar buiten rende zonder Jonathan mee te nemen.&nbsp;&nbsp;



‘741,60 cash graag,’ zegt ze.&nbsp;



Ik betaal de vrouw in briefjes van vijftig en laat me stilzwijgend terugrijden naar mijn auto. Ze vraagt of ik wat mond-tot-mondreclame wil maken, maar wel op een discrete manier. Ik beloof dat ik haar zal aanraden, maar kan niet bedenken aan wie.&nbsp;

Ik roep haar naam over een verlaten bedrijventerrein. Ze had me in een sms opgedragen dat te doen. Het is de eerste keer dat ik...

IV – het stapelbed

Het is iets eenogigs, of juist iets veelogigs, een kronkelend wezen met een veelvoud aan ledematen. De tekening op de kaft van een boek (in dit geval The Belly of Paris van Zola) achtergelaten door een anonieme kunstenaar.



Meteen zie ik de maker voor me, stoned op vakantie, alleen balpen en boek binnen handbereik, en wens dat ik dat was, onsamenhangende notities achterlatend, boter-kaas-en-eieren kriebelend op de achterflap, in een kleine, te warme tent.

Het is iets eenogigs, of juist iets veelogigs, een kronkelend wezen met een veelvoud aan ledematen. De tekening op de kaft van een boek (in...

Hippocrates was iedereen. Of laat ik het zo zeggen, in onze slaapkamer is hij iedereen geweest. Soms was hij onze oom, soms was hij God en soms was hij Sindala uit de ridderserie die Jonathan en ik zo vaak keken op videoband.&nbsp;



‘Je zal wel weten wie Hippocrates echt was,’ zeg ik tegen de slungelige jongen van de advertentie. Hij studeert geneeskunde, dat zei hij al in de chat. Dan weet hij dus dat Hippocrates&nbsp;de hele&nbsp;westerse geneeskunde&nbsp;heeft bedacht.&nbsp;De slungelige jongen knikt. Hij staat met een koffiemok en een sigaret in de deuropening. Ik hoor stemmen uit de gang komen.&nbsp;



‘Het is tien uur,’ zegt hij.  ‘Correct,’ zeg ik.  ‘Je zou om één uur komen.’ ‘Ik was in de buurt.’ ‘Kom maar binnen dan.’ ‘Erg vriendelijk.’



In de keuken zitten nog vier jongens met koffie en een sigaret. Op tafel staat het beeldje alsof het de vijfde gesprekspartner is. Een van de jongens zet een kop lauwe koffie voor mij neer. De ander duwt een smeulende sigaret tussen mijn vingers. Ik begrijp niet goed waar ze&nbsp;over praten.&nbsp;Af&nbsp;en toe knik ik instemmend alsof ik aandachtig luister, maar mijn gedachten drijven af naar&nbsp;die nacht.



Ik droom wel eens over kamers vol rook, of smog, of misschien noem ik het liever mist. Ik zoek de contouren van Jonathans gezicht, maar in mist verandert het landschap. Zo is het altijd gegaan.&nbsp;



‘Je ogen,’ zegt de jongen.  ‘Mijn ogen,’ zeg ik. ‘Huil je?’ vraagt een andere jongen.  ‘Irritatie,’ zeg ik, ‘van de sigaretten.’ ‘Bier,’ zegt de jongen en hij schuift zijn blik naar mij toe.  ‘Dankje.’



We proosten op Hippocrates. Dankzij hem studeren deze jongens. Dankzij hem wordt iedereen weer beter.&nbsp;Dankzij hem wordt bijna iedereen weer beter.&nbsp;Een van de jongens drukt zijn sigaret uit op het hoofd van het beeldje. De anderen volgen. Ik kijk met grote ogen naar het schouwspel.&nbsp;



‘Nu jij,’ zegt de jongen.  ‘Geen denken aan,’ zeg ik.  ‘Zo doen we dat hier.’ ‘Dat zal best.’ ‘Kom op!’ ‘Ik kom hier voor de verkoop.’ ‘Oh ja.’ ‘Ja.’



Met een natte vinger begint de jongen het voorhoofd van Hippocrates schoon te vegen. Nu kijken de andere jongens met grote ogen. Woedend springen ze op als de jongen daarna vertelt dat hij Hippocrates heeft verkocht. Iets met een huisrekening en schulden. En dat hij dan liever Hippocrates dan de televisie&#8230; Maar van Hippocrates blijf je af, roepen de andere jongens. En ik denk dat ik ze wel begrijp.&nbsp;



Ze willen weten wat ik met Hippocrates ga doen. Ik zeg dat ik hem nodig heb. ‘Echt nodig heb, snappen jullie?’ Ze schudden hun hoofd. ‘Ik bouw een kinderkamer na,’ zeg ik, ‘van vroeger. Zonder Hippocrates klopt die kamer niet. En in die kamer ben ik iets kwijt. Ben ik iemand kwijt,’ verbeter ik mijzelf. ‘Maar voor ik hem terugvind moet eerst de kamer kloppen.’



Maar dat van dat kwijt zijn, kan ik ze niet goed uitleggen. Vooral omdat ze zelf bang zijn om Hippocrates kwijt te raken. Ik vertel over het beeldje en hoe Jonathan de kleur bepaalde voor de neus, ik koos&nbsp;de kleur van&nbsp;de oren en samen besloten&nbsp;we dat de mond blauw moest zijn.&nbsp;Altijd alles in overleg. En ik zeg dat ik ook deze Hippocrates ga beschilderen zodat het&nbsp;exact,&nbsp;exact,&nbsp;exact klopt.&nbsp;



‘Marmer,’ zegt een van de jongens.  ‘Dat kan,’ zeg ik.  ‘Marmer kan je niet beschilderen.’ ‘Komt goed.’ ‘Porselein,’ zegt een ander.  ‘Ook mogelijk,’ zeg ik. ‘Verkocht is verkocht,’ zegt de jongen.  ‘Sorry,’ zeg ik. 



Een voor een aaien de jongens een laatste keer over het hoofd van Hippocrates. Een van hen vindt het echt een kutzooi, deze hele situatie, en ook dat begrijp ik wel. Dan stopt de jongen het beeldje in een Albert Heijntas en geeft het aan mij. Ik leg een briefje van twintig op tafel en bedank de jongens voor de koffie, de sigaretten en het bier. Ze wensen me geen fijne dag.&nbsp;

Hippocrates was iedereen. Of laat ik het zo zeggen, in onze slaapkamer is hij iedereen geweest. Soms was hij onze oom, soms was hij God...

III – hippocrates

Zondagochtend, zomer, Paramaribostraat. Op de eerste verdieping oefent iemand Twinkel Twinkel op de xylofoon. Zachte stemmen.

Zondagochtend, zomer, Paramaribostraat. Op de eerste verdieping oefent iemand Twinkel Twinkel op de xylofoon. Zachte stemmen.

Ik ben in Mortsel voor een wasbak die lijkt op de wasbak die ik zoek. Mortsel ligt in België, net onder Antwerpen. En de bel doet het niet. Het komt vaker voor dat de bel het niet doet in België.&nbsp;Ik&nbsp;klop op het woonkamerraam en besluit niks over de deurbel te zeggen.&nbsp;&nbsp;&nbsp;



‘Noorderbuur,’ schreeuwt een man door het raam.  ‘Nee, ik heet Waldemar,’ roep ik terug.  ‘Juist, u komt voor de lavabo,’ schreeuwt hij. ‘Ik weet van geen lavabo,’ roep ik. ‘Voor de afspraak.’ ‘Afspraak,’ roep ik.



Hij kantelt het&nbsp;woonkamerraam open, zo hoeft hij niet meer te schreeuwen. Achterdochtig scant hij mij. Zijn ogen zijn een beetje dichtgeknepen alsof hij tegen de zon in kijkt. Dan wijst hij naar mijn auto. Weer begint hij te roepen. Hij roept dat ik het wél ben, dat kan hij zien aan mijn kenteken. Ik kijk ook naar mijn kenteken maar zie&nbsp;niets&nbsp;vreemds. Ik wil gewoon die wasbak zien.&nbsp;



‘Lavabo,’ zegt hij.  ‘Nee, wasbak,’ zeg ik.  ‘Ja, kom maar binnen dan.’ ‘Voor de wasbak?’ ‘Ja, voor de lavabo.’ ‘Mij best.’



Hij veegt de vensterbank leeg, zwaait het raam verder open en ik klim naar binnen. Het ziet er gezellig uit. Een grote sfeerlamp verlicht de woonkamer en aan de muren hangen veel lijstjes met foto’s. Ik word altijd melancholisch als ik foto’s uit andermans leven zie.&nbsp;



Misschien omdat hij de foto’s nog heeft. Misschien omdat tijd en plaats samenkomen in dit moment zonder dat ik echt begrijp hoe de twee met elkaar verweven zijn. Ik herken de twinkeling van dat kind op de foto in zijn ogen. Hij staat daar met een hengel in zijn hand, als tiener op een klassenfoto en later met een geliefde die hij stevig omhelst. Er hangen veel foto’s met geliefden.&nbsp;



‘Mooie foto’s hè?’ vraagt hij. ‘Zeker,’ zeg ik.  ‘Ik sta op elke foto.’ ‘Mooi.’ ‘Zelf opgehangen ook.’ ‘Mooi,’ zeg ik nogmaals. 



Tegenover de bank hangen vier wasbakken aan de muur. Op die manier zijn ze aantrekkelijker voor de verkoop, legt de man uit.&nbsp;Ik mag er een uitkiezen. Ik kies die van de advertentie, met het gouden kraantje aan de linkerkant. De man geeft mij een moersleutel&nbsp;en ik zak door mijn knieën.



‘Zit goed vast hè?’ zegt hij. ‘Best wel ja.’ ‘Ook zelf opgehangen.’ ‘Joh.’ ‘Wat gaat u er eigenlijk mee doen?’ ‘Ik bouw een kinderkamer.’ ‘Gefeliciteerd!’ ‘Dankjewel.’ ‘Heeft u al een naam?’ ‘Oh, nee, ik ben iets kwijt.’  ‘Ah, zo.’ ‘Ja.’



Terwijl de moeren langzaam loskomen van de muur kijk ik naar mijn handen. Zouden de handen van Jonathan er nu ook zo uit hebben gezien?&nbsp;



Samen tillen we de wasbak door het raam naar buiten.&nbsp;Ik begrijp ook wel dat een woningbrand niet te blussen is met water uit een fonteintje als dit. Maar ik moet het proberen, ik had het moeten proberen.&nbsp;



Voor ik vertrek wil de man met mij op de foto. Voor mijn auto stelt hij een statief op met een grote camera. Ik heb het idee dat&nbsp;hij&nbsp;alles in zijn leven grondig aanpakt. Hij omhelst mij stevig als de camera flitst.&nbsp;



‘Het is goed zo,’ zegt hij.  ‘En het geld?’ vraag ik.  ‘De foto is voldoende.’ ‘Joh.’ ‘Succes met je zoektocht.’ ‘Jij ook,’ zeg ik.

Ik ben in Mortsel voor een wasbak die lijkt op de wasbak die ik zoek. Mortsel ligt in België, net onder Antwerpen. En de bel...

II – de wasbak

Vader en zoon waren geheel in het zwart gekleed, écht zwart, waardoor ik dacht dat ze vast een duur wasmiddel gebruikten. Het haar van de vader was eveneens zo glanzend donker dat het leek of ze dat haar er gelijk maar wekelijks bij wasten.

Vader en zoon waren geheel in het zwart gekleed, écht zwart, waardoor ik dacht dat ze vast een duur wasmiddel gebruikten. Het haar van de...

Waarom wil ik haar zo graag alles vertellen?&nbsp;Ik kom slechts voor het kastje. Die van de advertentie en dan praat ik maar door. Over hoe mijn achterkamer al leeg is en kijk, dit wordt het behang. Ik leg uit dat het van een verzamelaar komt, want dit behang vind je tegenwoordig nergens meer, ziet u, dat patroon, waar wordt dat tegenwoordig nog&nbsp;gemaakt? En dan ongeveer zo’n wastafel, en dat ik nog niet uit ben over het plafond, omdat ik de kleur niet meer voor me kan zien en hoe angstig me dat af en toe maakt. Dat herinneringen langzaam vervagen, of vervormen, of verdraaien, ik kom niet op het juiste woord, hier op de stoep van Aldo_1973.&nbsp;



‘Hoe heet u eigenlijk? U lijkt niet op een Aldo_1973…’ ‘Mijn man,’ zegt ze.  ‘Dacht ik al,’ zeg ik.  ‘Je komt voor het kastje?’ ‘Klopt.’ ‘Je bent een verzamelaar?’ ‘Nou niet helemaal.’



Ze laat het kastje zien en ik schreeuw het uit. Ze schrikt.&nbsp;‘Sorry,’&nbsp;roep ik, en daarna:&nbsp;‘Exact! Exact! Exact!’&nbsp;



Dit is ons&nbsp;kastje, van&nbsp;Jonathan en mij. Ik trek gelijk de bovenste lade open, prop mijn hand naar binnen en voel in de hoekjes. ‘Ja, het voelt hetzelfde, alleen…’



‘Alleen wat,’ zegt ze.  ‘Het laatje is kleiner dan in het echt,’ zeg ik.  ‘In het echt?’ ‘Het voelt alsof er ruimte mist.’



Ik vraag of het binnenhout is uitgezet. Of is het kastje na verloop van tijd geslonken, in zijn geheel kleiner geworden om ruimte te maken voor de andere meubels in deze woonkamer? Ik stop mijn tweede hand in het laatje, probeer mijn onderarm erin te proppen en terwijl ik duw en duw valt mijn blik op de donkere haren op mijn arm. ‘Welnee,’ roep ik, ‘het is niet het kastje dat het probleem is. Mijn handen zijn slechts groter, ik ben gegroeid. Het kastje is perfect! Ik neem ‘m Aldo, ik neem ‘m.’&nbsp;



‘Vijftig euro,’ zegt ze. Ik geef haar zestig.  ‘Dat is te veel.’ ‘Geef niet.’ ‘Dat is aardig.’ ‘Geeft niet,’ zeg ik nog eens. 



Ze vertelt dat het kastje nog van haar oma was. Een keurige vrouw met knokige handen. En die oma bewaarde alle fotoboeken van haar oma’s in datzelfde kastje en ik zeg dat het niet klopt. ‘Het klopt niet Aldo, of nou ja, voor jou klopt het, maar als jij nu andere verhalen gaat verzinnen bij dit kastje klopt het niet, snapt u?’ Ze kijkt bedenkelijk.&nbsp;



‘Ik verzin dit niet,’ zegt ze.  ‘Weet ik ook wel,’ zeg ik.  ‘Nou dan.’ ‘Wat, nou dan.’ ‘Ik verzin de verhalen over mijn oma niet!’



Ik moet het waarschijnlijk beter uitleggen. Dat zeiden ze tegen me op de universiteit. Beter uitleggen, want zo ben jij de enige die het begrijpt. Iedereen in de werkgroep was het daar mee eens, dat zag ik aan hun achterbakse blikken. Of nee, ze waren niet achterbaks. Ik studeerde Communicatiewetenschap en als je dan niet kan uitleggen wat je bedoelt, dan is het logisch dat de mensen vreemd naar je kijken.&nbsp;



‘Aldo, luister. Mijn achterkamer dus, heeft exact dezelfde afmetingen als onze slaapkamer van vroeger. En dat is geen toeval, begrijpt u. Daar moet ik iets mee. Dus als straks dat behang en het plafond precies zoals vroeger, als onze kinderkamer, en dan dit kastje links van Jonathans raam, misschien dat ik het dan weer terugvind. Als alles weer hetzelfde is. Aldo, snapt u?’



‘Mijn man heet Aldo,’ zegt ze.  ‘Ja, dat weet ik wel,’ zeg ik.  ‘En ik snap het niet.’ ‘Geen probleem.’ ‘Fijne dag.’ ‘Geeft niet.’

Waarom wil ik haar zo graag alles vertellen?&nbsp;Ik kom slechts voor het kastje. Die van de advertentie en dan praat ik maar door. Over hoe...

I – Het kastje

Elke dag was het een ander park. De ene dag viel haar oog op de rode bessen, in bescheiden trossen wachtend terwijl ze rijpten, de andere dag waren het de reuzebladeren van een brandnetel, of de weeïge geur van de balsemien. Vanochtend waren het de honderden groene esdoornvleugeltjes op de grond. Meteen zag ze Micky voor zich, haar eerste geheime liefde op de kleuterschool, die er een openbrak en op de brug van zijn neus plakte en lachte.

Elke dag was het een ander park. De ene dag viel haar oog op de rode bessen, in bescheiden trossen wachtend terwijl ze rijpten, de...

Vrouw loopt naar het park. Wanneer ze haar leven niet meer begrijpt, leggen de bomen het haar uit.

Vrouw loopt naar het park. Wanneer ze haar leven niet meer begrijpt, leggen de bomen het haar uit.

Het baasje sloeg rechtsaf en de golden retriever rende nog mijn kant op, met een soort glimlach. Heel even leek het alsof dit&nbsp;mijn&nbsp;hond was, alsof we altijd al voor elkaar bestemd waren en zowel de hond als ik dit wisten. Maar toen sloeg de hond ook rechtsaf en ik liep door met de Jumbo shopper bungelend tegen mijn knie bij elke stap.

Het baasje sloeg rechtsaf en de golden retriever rende nog mijn kant op, met een soort glimlach. Heel even leek het alsof dit&nbsp;mijn&nbsp;hond was, alsof...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Iduna Paalman, Thijs Joores, Erwin Hurenkamp, Oumaima Belkhdar
Website	Laurens Besselsen

Menu

Social

Contact

Credits