In het San Francisco van 1954 worstelt de zeventienjarige Chinees-Amerikaanse Lily Hu met haar beklemmende omgeving. Ze wordt aangetrokken door het neon uithangbord van de…
‘In dit gezin zijn geen homoseksuelen.’ Dat krijgt Lily van haar moeder te horen, wanneer ze na zo’n 340 pagina’s bekent dat ze uit vrije wil naar de Telegraph Club is gegaan, een queer bar. De moeder zegt het even later nog een keer, en vervolgens blijft het nagalmen in Lily’s hoofd wanneer ze wegloopt van huis. Het was de pijnlijkste scène van het boek om te lezen, vond ik. We hebben net een heel boek de ontwikkeling van Lily gevolgd, hoe ze ontdekt dat ze verliefd is op een meisje en zich vervolgens – eindelijk – overgeeft aan die liefde. Om dan te lezen hoe een moeder de gevoelens van haar dochter ontkent, is hartverscheurend.
Ja, ik geef hier misschien een deel van het boek weg (sorry), maar het is het alsnog dubbel en dwars waard om te lezen. De personages zijn net zo levendig als de wereld, het San Francisco van 1954. En ondanks dat het zich afspeelt in deze historische tijd, voelt het enorm hedendaags en modern. Ik raasde zo snel door het boek heen dat ik amper doorhad dat ik de bladzijdes omsloeg. Het is ontzettend sferisch en ik zag de scènes zo voor me dat ik tijdens het lezen meerdere keren tegen mezelf zei hoe graag ik hier een film van zou willen zien, maar ik denk dat een film het geen recht zou doen. Het moet op zijn minst een serie worden. Acht afleveringen van zo’n vijftig minuten, dan ben ik tevreden.
De nacht in de Telegraph Club is een belangrijk boek en een verhaal dat we niet mogen vergeten. Ik zou het iedereen aanraden.
Eigenlijk weet ik niet zo goed wat ik over Last Night at the Telegraph Club moet schrijven. Ja, Lo hanteert een vloeiende stijl, schrijft goede dialogen en ze maakt de worstelingen van haar personages invoelbaar. Ik kan de wereld van het boek – van de miss-verkiezing in het park tot The Telegraph Club tot Lana’s woonkamer – goed voor me zien. De context waarin het verhaal zich afspeelt vind ik boeiend. Ik zou graag nog meer lezen over het queer San Fransisco van de jaren vijftig en de geschiedenis van Chinese immigranten in de VS.
Maar het verhaal was volkomen voorspelbaar en na het lezen van de titel en de proloog al in grote lijnen uit te tekenen: Lily ontdekt haar seksualiteit en dat zal de vriendschap tussen Lily en Shirley onder druk zetten. Lily’s family gaat het er zwaar mee krijgen. In The Telegraph Club zal een Belangrijke Gebeurtenis plaatsvinden en het verhaal zal eindigen met een happy end of op z’n minst een sprankje hoop. De enige vraag die mij gaande hield tot de introductie van het personage van Kathleen, was of het wat zou worden tussen Lily en Shirley, of dat hiervoor een derde personage ingevlogen zou worden.
Misschien ben ik een verwende lezer – rond mijn veertiende maakte ik kennis met De dagen van Bluegrassliefde van Edward van de Vendel en de Groene Bloem-trilogie van Floortje Zwigtman. Mijn tweede huid van Erwin Mortier en Kartonnen dozen van Tom Lanoye volgden niet veel later en voor ik het wist was ik ook verslingerd aan het werk van Anna Blaman, Truman Capote en Doeschka Meijsing. Maar zelfs als ik het boek van Lo tien, vijftien jaar geleden gelezen had, vraag ik me af wat me ervan was bijgebleven.
De nacht in de Telegraph Club van Marinda Lo is een hartverwarmende queer romance over twee jonge meiden in het Amerika van de jaren vijftig. Ik heb het boek in één zit gelezen; het verhaal was meeslepend, warm en soms confronterend, omdat het liet zien hoe er werd omgegaan met Chinese immigranten tijdens de Red Scare. Mijn hart werd meerdere keren in stukjes gebroken, omdat ik Lily zoveel meer gunde dan het racistische Amerika, maar daarna ook weer gelijmd, omdat ze erachter kwam dat de liefde al die tijd aan haar zijde was. Ook al was ze zich daar (nog!) niet van bewust.
De manier waarop Lo historische feiten, queer love, lesbische cultuur en coming of age combineert is bewonderingswaardig, en ik kan niet genoeg benadrukken hoe goed dit boek in elkaar zit. Wat voor een heerlijke leeservaring het was.
Allemaal nu naar de (online) boekwinkel rennen, please.
In De nacht in de Telegraph Club ben je als lezer getuige van een gay awakening. Als Lily Hu in een winkel stiekem in een lesbische pulproman leest, voelt ze – tot haar verbazing – geen walging: ‘Ze voelde zich eerder alsof ze het laatste stukje van de code had gekraakt waar ze zich zó lang het hoofd over had gebroken dat ze niet eens meer wist wanneer ze begonnen was hem op te lossen.’
Het aha-moment waarop alles op zijn plek valt is even vertederend als herkenbaar. De volgende stap laat zich raden: Lily krijgt opeens oog voor een klasgenote die ze tot dat moment totaal niet had zien staan. En niet veel later neemt deze Kath haar mee naar de nachtclub uit de titel. Een fascinerende nieuwe plek, waar Lily zich desondanks snel thuis voelt.
Verrassend kun je de verhaallijn van deze roman amper noemen en Malinda Lo zoekt niet de grenzen op van het verhaal dat ze vertelt – waar is de communisme-plotlijn gebleven, die de gebeurtenissen in de roman nog veel verder op scherp zou kunnen zetten? Aan de andere kant kun je je voorstellen waarom Lo het helemaal niet nodig vond om de extremen op te zoeken. In veel opzichten is dit verhaal over een lesbisch Chinees-Amerikaans meisje in het San Francisco van de jaren vijftig, losjes geïnspireerd op Lo’s eigen familiegeschiedenis, al gedurfd en vermakelijk genoeg.
Dat een auteur de ruimte neemt om sfeer en achtergrond en decor en stedelijk landschap neer te zetten heeft een voordeel en een nadeel. Het voordeel is dat je in een boek kunt zinken, dat het boek een wereld aanbrengt met alle indrukken en zintuiglijke nabootsingen van dien, het nadeel is dat je soms denkt: schiet eens op. Dat laatste én dat eerste ervoer ik bij De nacht in de Telegraph Club. Ik was echt wel in het New York van de jaren vijftig en ik was ook afgeleid.
De grootste waarde van dit boek ligt denk ik in het aanbrengen van een niet-gebruikelijk, want niet-wit, Chinees-Amerikaans milieu en daar dan weer de plek van een queer liefde in (mooi omschreven in de laatste zinnen: ‘Een queer springerigheid overweldigde haar, alsof haar lichaam zich zomaar los zou kunnen maken van de grond omdat ze zo vol lichtheid zat, zo vol van deze liefde.’ Malinda Lo trekt na het verhaal niet voor niets nog heel wat bladzijden uit om diverse aspecten van de inbedding van dit verhaal nader toe te lichten. Mede om de belangrijke emancipatoire reden heb ik het boek graag gelezen, met waardering voor schrijfster en vertaalster, ook al zal het dan niet op mijn lijstje van ‘allermooist 2023’ terechtkomen.