Ogen achter slot

Pixel, baby

Post-it

A reminder of repetition

er flakkert vaag blauw licht

Witte salie

Tussen de muren: zeven verhalen van zeven schrijvers over de bewoners van een studentenkamer

Op de dag waarop Ivan de sleutels van de kamer op de Lindenlaan kreeg en besloot dat de rode bank het beste in de hoek stond, de eettafel bij het raam, waren de bladeren aan de bomen nog groen. Tijdens het tillen van de verhuisdozen viel meermaals het woord ‘Indian Summer’, ook al was een van zijn vrienden van mening dat er van zoiets in Nederland geen sprake kon zijn.



Na de flesjes bier en prosecco uit plastic bekers, na de curry uit de witte plastic bakken kon zijn moeder hem niet loslaten tijdens het afscheid. Ze zei dat er iets raars was met de ruimte, en adviseerde hem om witte salie te roken. Ivan schudde slechts zijn hoofd, want hij had nooit geloofd in de rook die alle boze geesten uit het huis zou verjagen.



Iedereen in het dorp was verbaasd toen Ivan besloten had om rechten te gaan studeren, de meeste bewoners vonden filosofie of geschiedenis beter bij hem passen, biologie had ook nog wel gekund. Het idee was tot Ivan gekomen tijdens een lange fietstocht, hij had de opties nog een keer overwogen en dacht aan een documentaireserie die hij had gezien over mensen die onschuldig vastzaten, aan iedereen die geen eerlijk proces had gekregen. Na de bocht bij de molen was de beslissing genomen.



Toen zijn moeder en vrienden eindelijk afscheid hadden genomen en Ivan de deur van zijn nieuwe studentenkamer achter zich dichttrok kreeg hij het gevoel dat hij voor het eerst in lange tijd adem kon halen. Hij legde zijn studieboeken op de rand van de eettafel, stelde zich voor hoe hij er in het ochtendlicht van alles zou leren. Met elke wet die hij zou doorgronden kwam hij dichterbij zijn doel.



Zijn eerste college was de volgende dag al. Het rode, stenen gebouw torende boven hem uit. In de eerste instantie kon hij de weg niet vinden, de bordjes in de gangen die uit allerlei letters en cijfers bleken te bestaan wezen allemaal een andere kant op. Hij liep drie keer hetzelfde rondje tot hij met een rood hoofd de deur van de juiste collegezaal opentrok, met gebogen schouders de zaal binnenliep terwijl vijfhonderd paar ogen hem geamuseerd of licht geïrriteerd aankeken.



Na het college zat er niets anders op dan terug naar huis te keren, Ivan had zo verbeten naar zijn collegeblok gestaard dat het niet echt van sociale interacties gekomen was. In zijn kamer dacht hij aan de woorden ‘schaduw’ en ‘fontein’, hoe die woorden ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hadden maar die je toch in één zin kon gebruiken. Hij viel in slaap op de bank, werd juist wakker op het moment dat de zon verdween achter de huizenblokken en bomen. Hij moest maar eens boodschappen gaan doen.



’s Avonds belde zijn moeder, ze vroeg zich af of hij nog genoeg vitaminen binnenkreeg en of hij al aan de witte salie had gedacht. Ivan schudde meermaals zijn hoofd, bedacht toen dat zijn moeder dat natuurlijk niet kon zien en zei toen dat hij ’s ochtends jus d’orange dronk. Hij beloofde de witte salie te overwegen, al wist hij dat hij het niet zou gaan doen. De kamer voelde voor hem precies goed, als iets waar hij altijd naar had verlangd. Misschien kwam het omdat hij zich er niet alleen voelde, alsof iets of iemand hem gezelschap hield. Hij overwoog een paar planten te kopen voor in de vensterbanken, de muur achter de bank blauw te schilderen. Hij had de hele zomer in de bloemenvelden gewerkt om geld te sparen.



Omdat hij de volgende ochtend werkgroep zou hebben zette Ivan zijn wekker en kroop hij voor zijn doen vroeg in bed. Maar toen hij ’s ochtends wakker werd was er iets vreemds aan de hand, hij zag het gelijk aan hoe de zon stond. Zijn wekker was niet afgegaan, de wijzers maakten hem duidelijk dat het half tien was. Hij controleerde of zijn wekker misschien stuk was, maar er bleek niets aan de hand te zijn. In theorie zou hij de werkgroep nog kunnen halen, het was nog geen kwartiertje fietsen naar de universiteit. Maar toen dacht hij weer aan alle studenten die hem gisteren aan hadden gestaard, hij wilde niet bekend staan als de student die de hele tijd te laat kwam. Hij besloot zich ziek te melden. De rest van de dag werd besteed aan plantjes bij het tuincentrum kopen. Voor de vorm poetste hij de ramen tot ze blonken.



Ivan besloot dat het geloofwaardiger zou zijn om zich voor de rest van de week ziek te melden, want wie was er nou één dag ziek? Bovendien had hij van zijn neef gehoord dat de eerste weken van een nieuwe studie niet zoveel voorstelden, Ivan zou niets missen.



Wanneer hij ’s avonds in slaap viel leek het net alsof iemand langs zijn wang streek. In de daaropvolgende dagen hing hij posters op, vond hij bij het grofvuil een lamp die precies in de kamer leek te passen, net als een eikenhoutje nachtkastje waarvan de deur een beetje scheef hing. Toen hij ’s ochtends wakker werd zag hij dat het deurtje recht hing. Hij snapte niet hoe dat kon, er was niemand in de kamer geweest.



Op maandag besloot Ivan weer naar college te gaan, alleen kostten alle handelingen hem de grootst mogelijke moeite: zijn blouse aantrekken, zijn tanden poetsen, alsof iemand hem aan zijn voeten beetpakte en maar niet wilde loslaten. Uiteindelijk lukte het hem toch om de trap af te dalen en zijn fiets te pakken.



Eigenlijk was Ivan van plan een baantje te gaan zoeken, zijn spaargeld was niet toereikend. Hij wilde ook mensen leren kennen, na het college de kroeg ingaan, meisjes versieren. Die gedachten werden langzaam uitgegumd wanneer hij de kamer binnentrad.



Weer een wekker die ’s morgens niet afging. Nog altijd waren er geen gebreken te zien. Het lukte hem niet om zijn studieboeken open te slaan, ’s nachts droomde hij van glow in the dark-sterren die naar beneden vielen en een meisje dat in de hoek van de kamer stond en hem aanstaarde. Rondom haar navel stond in zwarte letters ‘gefeliciteerd’ geschreven. Er was een bezorgde mail van zijn studieadviseur waarin ze hem vroeg om te gaan praten, Ivan had nu al twee werkgroepen gemist, kwam meerdere malen te laat. Als het zo doorging zou hij zijn studie niet halen. Was er misschien iets waar de universiteit hem bij kon helpen? Hij stond op het punt om te antwoorden, maar toen werd zijn arm plotseling met een ruk naar achteren geduwd. Hij klikte de mail weg en klapte zijn laptop dicht. Een koude windvlaag streek langs hem heen, duwde hem zijn stoel uit. Het volgende moment zette hij koffie in de keuken. Het pruttelende geluid van percolator stelde hem gerust. Hij bracht middagen liggend op het kleed door, verhuisde later naar de bank, keek naar de wolken die voorbij dreven. Zolang hij in deze kamer bleef was alles goed.



Zijn vrienden belden, zijn moeder belde, maar er leek geen energie in zijn armen te zitten. Hij zou later wel terug bellen.



Soms, als hij lang naar hetzelfde punt staarde zag hij met meisje met het rode topje staan. Zodra hij met zijn ogen knipperde was ze verdwenen. Hij luisterde overdag naar Jimi Hendrix en The Rolling Stones, het aansteken van wierook bleek een uitstekend idee. ’s Ochtends dronk hij zijn zwarte koffie bij het raam, ’s avonds een paar goedkope biertjes die hij liet bezorgen, want er leek geen enkele reden te zijn om zelf nog boodschappen te doen. Als hij frisse lucht wilde kon hij ook het raam openzetten. De bezorgers belden tweemaal daags aan. Hoeveel weken woonde hij hier inmiddels? Hij wist het niet meer.



Als hij de muziek uitzette leek het alsof hij een meisje hoorde zingen.



Zijn huisgenoten klopten niet langer op zijn deur, er waren al dagen geen telefoontjes meer binnengekomen. Misschien was zijn telefoon trouwens wel leeg. Waarom had hij zich eigenlijk ingeschreven voor een rechtenstudie? De serene rust was alles wat hij nodig bleek te hebben.



Een bons op de deur, nog een paar kloppen, en toen was er de deur die plotseling openvloog. Zijn moeder liep met een paar van zijn vrienden de kamer binnen. Zijn moeder had tranen in haar ogen, haar lippenstift stak fel af tegen haar verder bleke gezicht. Ze vloog hem in de armen. ‘Oh Ivan, Oh Ivan, je leeft nog. We maakten ons zo erg zorgen.’ &nbsp;Hij zou zweren dat hij een meisjesstem hoorde roepen dat ze hem niet alleen moesten laten toen hij de kamer uit werd getrokken, de trap af, naar buiten, het zonlicht in.



Het zou een etmaal duren voor de betovering verbroken was. Een etmaal waarin Ivan erachter kwam dat hij zijn studie dit jaar niet zou gaan halen omdat hij te veel vakken had gemist. Zijn spaarrekening was zo goed als leeg. Op de dag dat hij zijn spullen weer in de verhuisdozen stopte en de plantjes van de vensterbank haalde, liet de zon zich niet langer zien.



&#8216;Sorry dat ik je alleen laat,&#8217; zei Ivan voor hij de deur dichttrok. Hij voelde een koude windvlaag langs zich trekken.

Op de dag waarop Ivan de sleutels van de kamer op de Lindenlaan kreeg en besloot dat de rode bank het beste in de hoek...

Première

Paola

Levan

Astrid

Elizabeth

Lyanna (Slot)

Zeven verhalen over een verdwenen ballerina

Iedereen zei altijd dat ik zoveel geluk had. Dat mijn ouders eindelijk iets hadden om naar uit te kijken nu ze in het grijze Nederland woonden en vastzaten aan geestdodende banen. Dat er zoveel meisjes waren die in mijn (ballet)schoenen wilden staan. Dat het een sprookje was. Als ik een slechte dag had wilde ik tegen al die mensen zeggen dat het ze zelf maar eens moesten proberen. Probeer maar eens dagen van twaalf uur te maken, probeer maar eens door al je blessures heen te dansen. Probeer überhaupt maar eens op spitzen te gaan staan. Ik dacht dat verdwijnen de oplossing zou zijn. Geen repetities en kritische balletmeester. Geen recensenten die elke verkeerde stap zagen, altijd weer iets te zeiken hadden. Ik werd gek van al die prikkende ogen van het corps de ballet, vande ballerina’s die weliswaar tegen me opkeken maar het me ergens ook misgunden. Ik werd zelfs gek van de mensen die het beste met me voor hadden. Misschien wel omdat ze me op een voetstuk plaatsen. Omdat ze me niet konden ze zien als een van hen. De stewardess spreekt me aan in het Georgisch, vraagt om mijn ticket. Ik loop naar mijn stoel en ik ben blij met mijn plekje bij het raam, dat ik straks nog een laatste blik kan werpen op de Zwarte Zee als het even mee zit. Natuurlijk bracht mijn vertrek een aardverschuiving teweeg. De kranten puilden uit en de politie werd ingeschakeld. Astrid zag eindelijk haar kans schoon om in de spotlights te staan bij een juicekanaal. Ze bracht de grootste onzin de wereld in. Dat ik nog steeds een van haar beste vriendinnen ben, terwijl ik haar al jaren niet meer spreek. Het balletgezelschap liet weten dat ze mijn plotselinge verdwijning ‘betreurden’ en het ‘een enorme schok was’. Onderaan het bericht stond in dikgedrukte letters het nummer van de politie. Anderen bleven stil. Ondertussen maakte ik lange wandelingen door de bossen, reed ik paard door de bergen, spoorde ik oude familieleden op die ik dwong niets over mijn plotselinge bezoek te vertellen. Natuurlijk belde uiteindelijk één van hen mijn moeder op. Waarschijnlijk had ik hetzelfde gedaan als ik een van mijn tantes was geweest. Mijn spieren begonnen te zeuren, smeekten om arabesque’s en grand jetés. En toen wist ik het. Wat je eenmaal in je lichaam hebt gestopt gooi je er niet zomaar meer uit. Het lichaam vormt je. Ik kon niet zomaar uitwissen wie ik geweest was. Ik huilde bij het meer van Tobavarchkhili. De stewardess zegt dat we onze stoelriemen vast moeten maken. Ik check nog een keer mijn berichten voordat ik mijn telefoon uitzet. Het laatste whatsappje is van Bas. Ik jou ook, stuur ik terug.

Iedereen zei altijd dat ik zoveel geluk had. Dat mijn ouders eindelijk iets hadden om naar uit te kijken nu ze in het grijze Nederland...

De eerste keer dat Elizabeh Lyanna had zien dansen in Giselle wist ze gelijk dat ze een vuurteken was. Dat kon niet anders, met de overgave waarmee ze zich in alle choreografieën stortte. Omdat ze het niet laten kon had ze Lyanna’s geboortedatum opgezocht op Wikipedia. Ze bleek een boogschutter te zijn. Als je al twintig jaar als astroloog werkt kom je niet zo snel voor verrassingen te staan. Op het eerste oog leken Bas en Lyanna helemaal niet bij elkaar te passen, want een vurige boogschutter zou je eerder aan de zijde van een leeuw of tweelingen verwachten dan aan die van een sentimentele kreeft. Maar als ze naar hun andere tekens keek bleek er wel degelijk een match te zijn. Zo sloten hun liefdes en seksplaneten goed bij elkaar aan en hadden ze veel tekens in dezelfde huizen staan, wat aangaf dat ze dezelfde  waarden deelden. Tijdens haar opleiding leerde Elizabeth vooral naar de positieve dingen te kijken, slechte eigenschappen te zien als ‘uitdagingen’, want wat hadden haar cliënten eraan om te horen dat ze een leven vol uitdagingen en kommer en kwel tegemoet zouden gaan? Liever focuste Elizabeth daarom op de eigenschapen die haar cliënten optimaal konden benutten. Dus toen ze gezien had dat er zich een nieuwe liefde zou aandienen in het leven van Bas had ze zich alleen maar daarop gericht, en niet op het feit dat die nieuwe liefde een halfjaar later weer uit het leven van Bas zou verdwijnen, alsof er niks gebeurd was. Nu loopt ze met Bas door het park, nadat ze tien keer tegen hem gezegd heeft dat hij de twee nieuwe barista’s best even alleen kan laten. Het is een rustige dinsdag tenslotte. Bas heeft zijn handen in zijn zakken, hij ziet er nog altijd vermoeid uit na haar verdwijning, ook al weet ze dat hij het ergens wel een plekje heeft gegeven. ‘Weet je,’ zegt hij. ‘Ik geloofde nooit echt in astrologie, maar sinds ik jou ben tegengekomen begin ik er langzaam wel de waarde van in te zien.’ Ze moet onbedoeld lachen, want in de loop der jaren heeft ze dit soort zaken al zo vaak gehoord. Het waren meestal mannen die haar de grond in boorden, zeiden dat het nou eenmaal nooit wetenschappelijk bewezen was. De boel begon dan al licht te kantelen als ze hun sterrenbeeld wist te raden. Als ze daarna ook nog om hun geboortedatum en tijd vroeg en hun persoonlijkheid redelijk goed wist te omschrijven op basis van hun tekens kreeg ze meestal het gelijk aan haar kant. Als astroloog komen de dingen je nou eenmaal nooit aanwaaien.  ‘Je hebt dit vaker gehoord hè?’ zegt hij alsof hij haar gedachten kan lezen.  ‘Schat, als je mijn leeftijd hebt hoor je niets meer  voor het eerst, neem dat maar van mij aan.’ Het blijft even stil terwijl ze over het grindpad lopen. Het is een koude, grijze dag, maar toch doet het Elizabeth goed om even buiten te zijn. ‘Ik denk dat ik misschien ook nog wel sterker geneigd ben om je te geloven omdat je hebt gezegd dat ze naar huis komt,’ zegt Bas. Lyanna’s geboortehoroscoop uitpluizen was eigenlijk heel simpel. Sterker nog: ze had haar er zelfs een keer omgevraagd, toen ze allebei tegelijk in de koffiebar waren en Bas hen aan elkaar had voorgesteld. Lyanna was ergens wel geïnteresseerd in het occulte, misschien omdat haar jupiter, de planeet die om leren ging, in het dromerige vissenteken stond. Elizabeth had gezien dat ze het ver zou schoppen in de danswereld, omdat ze een zeldzame combinatie had van artistiek talent (vissen) en ijzersterk arbeidsethos (steenbok). Ze zag ook dat ze nogal wispelturig was op het gebied van de liefde, misschien dat zo iemand als Bas aan haar zijde daarom ook zo goed was. Toen Elizabeth laatst nog een keer naar haar geboortehoroscoop keek was het eigenlijk helemaal duidelijk. Er stonden een paar planten in transitie, overal vonden verschuivingen plaats. Maar straks, als het stof weer zou neerdalen zou alles duidelijk worden.  ‘Je hoeft niks te doen,’ zegt Elizabeth nu.

De eerste keer dat Elizabeh Lyanna had zien dansen in Giselle wist ze gelijk dat ze een vuurteken was. Dat kon niet anders, met de...

Het kwam eigenlijk alleen maar omdat het winkelpand op de hoek te huur was en hij het beeld van zijn eigen koffiebar maar niet uit zijn hoofd kreeg. ’s Ochtends, op weg naar college kon hij de neiging niet onderdrukken om van zijn fiets af te stappen en met zijn hoofd tegen het raam gedrukt de ruimte te bekijken. Op één van die ochtenden botste hij zo ongeveer tegen de eigenaar van het pand op. Zijn vader vond dat hij zijn studie economie in ieder geval moest proberen af te maken, zijn moeder vond dat hij zijn hart moest volgen. Het houtwerk van de zaak liet hij donkergroen schilderen, dat had hij eigenlijk al gelijk in zijn hoofd zitten toen hij het te huur-bordje zag staan. De koffiebonen kwamen van een anarchistisch vrouwencollectief, de veganistische cakes bakte hij zelf. Dat waren de dingen die later benoemd werden in de recensies. Ergens had hij de stille hoop dat, omdat zijn koffiebar in een diverse buurt stond, het als een soort huiskamer zou fungeren. Dat de oude garde, de stratenmakers en thuisverzorgers met hun Amsterdamse accenten, de migrantenfamilies en import Amsterdammers elkaar daar zouden ontmoeten. Maar natuurlijk bedient hij voornamelijk die laatste groep. Elizabeth, de bovenbuurvrouw, is één van zijn favoriete klanten. Een gepensioneerde astrologe die gelijk door had dat hij een kreeft was, maar dat er ook iets vurigs in hem schuilde. Was het misschien een mars in Leeuw? Of zijn maan in schorpioen? En trouwens, kreeften konden ondanks hun gevoelige karakter ook behoorlijk kardinaal zijn. Toen hij zijn geboortetijden bij zijn moeder had opgevraagd, tekende Elizabeth zijn hele radix voor hem uit, terwijl hij espresso’s en cappuccino’s met havermelk serveerde. Af en toe bleef er een nieuwsgierige Gen Z’er met een naveltrui of neuspiercing staan. Bas lachte het allemaal een beetje weg, hij kwam uit een nuchter gezin: dood was dood, aura’s bestonden niet en horoscopen werden gewoon bedacht door redacteuren van de Libelle. Het was meer dat het enthousiasme van Elizabeth hem aansprak, de haast moederlijke interesse als ze zijn hand op zijn arm legde en vroeg of hij een beetje goed had geslapen vannacht, of hij niet te hard werkte zo in het eerste jaar. De sterrenbeelden hoorden er nou eenmaal bij. Dus toen ze voorspelde dat hij binnenkort een relatie zou krijgen haalde hij zijn schouders op, hoewel ze hem doordringend aan bleef kijken. Maar toen kwam er op een ochtend opeens een meisje met lang donker haar en een lichte tred de zaak binnengelopen. Ze was net verhuisd en zat verlegen om een kort praatje, maar ze moest ook opschieten, want om elf uur moest ze in de studio zijn. Hij dacht dat alle dansers alleen maar met elkaar gingen. Bovendien: hij kon haar niet bieden wat al die andere dansers wel hadden: een sixpack, gespierde armen die haar makkelijk konden liften. Aan de andere kant: ballerina’s moesten natuurlijk ook koffie drinken, het zag er ook niet naar uit dat ze een espressomachine in huis had, want ze kwam bijna elke dag. Of misschien had ze gewoon behoefte aan een beetje gezelschap. ‘Dit is mijn enige uitje,’ zei ze op een ochtend. Een paar dagen later drukte ze hem een vrijkaartje in zijn handen. Ze danste de hoofdrol in Giselle. ‘Het is in de avond, dan werk je niet toch?’ vroeg ze. Eigenlijk had hij nou net op die datum het personeel uitgenodigd om bij hem te komen eten. Het was al twee maanden geleden besloten, maar natuurlijk ging hij. Hij had geen idee wat de dresscode was. Een nette blouse en een pantalon leek hem de meest veilige optie. Pas toen hij in de foyer van het theater stond bedacht hij zich dat hij hier nog nooit eerder was geweest. Of misschien toch een keer op de bassischool, er stond hem iets bij met een voorstelling over een Vos, een interactief gedeelte waarbij ze een dansje moesten instuderen, iets waar hij met tegenzin aan had deelgenomen. Maar dit was anders. Dit was Lyanna op het toneel, het meisje dat elke ochtend koffie bij hem kwam drinken. Hij kon zich niet voorstellen dat hij nu naar dezelfde persoon aan het kijken was. Het was bijna buitenaards wat ze daar aan het doen was. Hoe kon ze zo lang op een spitz blijven staan? Hoe kon ze zoveel pirouettes draaien? Hij kreeg een droog gevoel in zijn keel, moeite met slikken. Woorden als ‘onvermoeibaar’ en ‘indrukwekkend’ kwamen er opeens hortend en stotend uit toen hij haar naderhand ontmoette in de foyer. Ze pakte zijn hand en stelde hem aan iedereen voor. Namen en gezichten die hij direct weer vergat. Ze nodigde hem uit om wat mee te gaan drinken met de rest van het dansgezelschap, natuurlijk wilde hij dat. ‘Ze heeft het al weken over je,’ zei één van haar vriendinnen toen Lyanna even naar de wc was. Lyanna stond altijd met stramme spieren op, ze had pijn zodra hij wakker werd. Hij kon zich maar moeilijk voorstellen hoe ze zich dag in dag uit liet afbeulen in de studio. In de week voor de première kon ze ongelofelijk kribbig zijn, maar dan was er de voorstelling waar ze over het podium leek te vliegen, fans die voor haar in de rij stonden. In zijn twijfelaar leerde ze hem woordjes Georgisch, hield haar gezicht keurig in de plooi als hij er niets van bakte, totdat ze het echt niet langer hield. Ze maakten plannen om samen naar Corfu te gaan, als het seizoen straks was afgelopen wilde ze niets liever dan op een stretcher liggen en naar het geluid van de zee luisteren. Maar toen hij op een ochtend een prachtig hotel aan de kust had gevonden leek ze amper te reageren. Ze zocht naar een trainingsboek die ze kwijt was, zo in het ochtendlicht waren haar wallen opeens duidelijk zichtbaar.                ‘Zal ik het hotel dan maar later boeken?’ vroeg hij.                ‘Ik moet ervandoor,’ ze gaf hem een haastige kus op zijn wang. Het leek hem een goed idee om haar een keer op te halen na de repetities, ook op dinsdag waren er nog genoeg cafés die tot laat open waren. Maar ze had geen zin, het was weer eens  helemaal niet goed gegaan.                ‘Jij denkt altijd dat alles vanzelf gaat,’ had ze gezegd.  Eigenlijk was ze al voor haar verdwijning steeds kleiner geworden, elke toenadering, elk berichtje dat hij naar haar stuurde had een averechts effect. Hij went aan de krantenkoppen, aan de fans en journalisten die hem benaderen op Instagram of zelfs het lef hebben om zijn koffiebar binnen te komen lopen met vragen. De ochtendzon valt de zaak in, hij haalt een doekje over de bar. Elizabeth komt zoals elke ochtend de zaak binnengelopen. Hij steekt zijn hand naar haar op, maakt zonder het nog te hoeven vragen een cappuccino voor haar. Haar gezicht staat anders als ze aan de bar gaat zitten.                ‘Wat is er?’ vraagt hij.                ‘Ik heb de radix van Lyanna bestudeerd,’ zegt ze. ‘Ze komt tussen 6 maart en 4 april terug naar huis.’

Het kwam eigenlijk alleen maar omdat het winkelpand op de hoek te huur was en hij het beeld van zijn eigen koffiebar maar niet uit...

De autorit naar werk zou ze bijna blind kunnen doen. En hoewel de dagen in het ziekenhuis lang en soms hectisch zijn, verlopen de dingen die ze als specialist te zien krijgt volgens een vast patroon. Weer een kind dat van zijn stepje is gevallen en zijn maanbotje brak, weer een roekeloze vader die een salto op de trampoline wilde maken. Weer een patiënt die boos tegen haar uitvalt omdat het gips er pas over zes weken af mag. Na het werk is er een maaltijd van Hello Fresh, omdat eten voor haar nou eenmaal een noodzakelijk kwaad is, geen vorm van jezelf uitdrukken, wat alle koks in Chefs Table ook mogen beweren. Op de avonden dat ze niet sport kijkt ze samen met Michiel naar een gruwelijke misdaadserie. Na al die jaren vindt ze het nog steeds spannend wie het gedaan zou kunnen hebben. De verwoningen doen haar niks. Als je maar lang genoeg op de spoedeisende hulp hebt gewerkt raak je vroeg of laat altijd een beetje afgestompt. Ze slaapt diep, droomt weinig. Maar deze dinsdagochtend is alles anders. De naam “Lyanna Lewinski”, paginagroot op de voorkant. Niet in de gebruikelijke vorm, zoals gewoonlijk, een première waar zij weer de sterren van de hemel danste, een prijs die ze in de wacht sleepte. ‘Wil je nog koffie?’ vraagt Michiel. Hij zwaait met zijn handen voor haar gezicht als ze niet gelijk reageert. ‘Ja graag.’ Op haar werk heeft ze een afspraak met een vrouw met een hese schelle stem. Ze doet haar best om te knikken en aantekeningen te maken. In de pauze maakt ze een wandeling over het grijze industrieterrein. Als het begint te regenen schuilt ze onder een afdakje. In de kantine kocht ze een broodje met eiersalade, dat ze nu uit haar tas haalt. Ze neemt een paar happen, stopt het broodje dan weer terug in het plastic. Als ze terugloopt naar het ziekenhuis gooit ze het broodje in een blauwe container. Na haar werkdag blijft ze in haar auto zitten. Ze opent  Instagram en kijkt naar de berichtjes die zij en Lyanna naar elkaar stuurden. Het begon allemaal met de promotie die Lyanna had gemaakt van tweede naar eerste soliste. Ze had een foto van zichzelf geplaatst waarop ze, natuurlijk, op een podium aan het dansen was. Ze droeg een blauw pak dat strak om haar lichaam zat, haar been vlak langs haar oren, haar armen wijd gespreid als een vogel.                “Beyond grateful that I made it as a first soloist at the National Ballet. Thank you for everyone who supported me to make this dream come true. I can’t wait to see you all in the theatre for my next performance. With love, Lyanna”  luidde de begeleidende tekst. Ze vond het nog altijd vreemd om berichten van haar in het Engels te lezen. Het klonk te plechtig, niet zoals ze zich haar herinnerde. Dit was niet de Lyanna met haar kabeltruien en nette handschrift. De Lyanna die huilde toen ze haar beugel in de tram had laten liggen op Astrid’s kinderfeestje. Omdat haar moeder haar op het hart had gedrukt om haar beugel niet kwijt te raken. En omdat het niet hetzelfde was als Astrid haar beugel kwijtraakte. Bij Astrid thuis waren spullen vervangbaar, bij Lyanna niet, zo simpel zat het in elkaar.                Het voelde logisch om haar een berichtje te sturen. Astrid koos haar woorden zorgvuldig, zei ze nog een keer hardop voordat ze op de verzendknop drukte. “Gefeliciteerd met je promotie Lyanna! Ik kom snel naar je kijken. Liefs, Astrid” Dat ze ook daadwerkelijk iets van haar terug zou krijgen had ze niet verwacht. Het gebeurde een paar dagen later op een dinsdagavond, Astrid had nachtdienst en at een maaltijdsalade in de fel verlichte kantine. Eén van haar collega’s maakte een grap over een golfclub, er ging een lachsalvo door de kantine maar ze kreeg het niet mee, omdat ze op haar telefoon keek. “Dankjewel Astrid, jouw felicitatie betekent veel voor me. Hoe gaat het met je? Laat het met weten wanneer je wilt komen kijken, dan zorg ik dat er een vrijkaartje voor je klaarligt bij de kassa. Veel liefs! &lt;3” Het berichtje leek uit een totaal ander universum te komen. Astrid typte een veel te lang bericht terug, vertelde over haar drukke maar leuke baan in het ziekenhuis, haar relatie met Michiel, het huis dat ze een paar maanden geleden hadden gekocht. En dat het haar uiteraard leuk leek om binnenkort naar haar te komen kijken, dat ze Michiel mee zou nemen en dat ze het haar zou laten weten. Lyanna reageerde slechts met een hartje. En opeens voelde het heel stom dat ze op die “hoe gaat het met je?” was ingegaan. Waarom was Astrid eigenlijk nooit gegaan? Ze wijdde het aan haar te drukke dagen in het ziekenhuis, aan Michiel, die niet echt van ballet hield. Aan de reisafstand, omdat Amsterdam nou niet echt om de hoek de lag.



Maar het was iets anders, dat wist ze natuurlijk zelf ook wel. Het was dat gevoel dat ze ook kreeg toen Lyanna op dinsdagen en donderdagen opeens eerder weg mocht, omdat ze moest repeteren op de academie. Iets dat zich in haar borstkas vastzette, terwijl ze tegelijkertijd blij voor haar probeerde te zijn. ‘Jij wil altijd wat anderen hebben,’ zei haar moeder wel eens. Dat was ten dele waar, maar toch ook niet helemaal. Als ze Lyanna zag dansen, voelde het vooral alsof wat zij wilde niet goed genoeg was. Alsof geneeskunde iets gewoontjes was, iets banaals. Nu typt ze “Lyanna Lewinski” &nbsp;in op Google. De resultaten vliegen haar om de oren. De meeste nieuwssites vermelden min of meer hetzelfde, dat wat ze vanochtend ook al in de krant had gelezen: dat Lyanna Lewinski 24 jaar oud is, werd geboren in Georgië en op haar achtste verhuisde naar Nederland met haar oudere broer en moeder. Dat ze op haar achttiende tekende bij het Nationale Ballet en de jongste soliste ooit werd. Maar er zijn ook de juicekanalen, die spreken van een relatie die ze had met de eigenaar van een hippe koffiebar, zou hij iets op zijn geweten hebben? Of lag het toch aan de druk die de artistiek directeur op haar legde? En dan stuit ze op een podcast over Lyanna. Hoe kan ze dit gemist hebben? Balletkenners, oud-dansers, fans van het eerste uur zijn allemaal aangeschoven. Er is een aflevering van maar twee minuten met een simpele oproep. Of er mensen zijn die, in het kader van Lyanna’s verdwijning, iets over haar willen komen vertellen. Het e-mailadres staat in de beschrijving. Astrid opent haar mailbox en begint te typen.

De autorit naar werk zou ze bijna blind kunnen doen. En hoewel de dagen in het ziekenhuis lang en soms hectisch zijn, verlopen de dingen...

Paola zit op de bank in zijn woonkamer. Dit was wat hij eigenlijk altijd al gewild had, tijd met haar alleen, maar niet op deze manier, niet omdat zijn enige zusje vermist is. Het zusje voor wie hij er altijd zou zijn, had hij haar beloofd toen ze naar Nederland kwamen. Nou, lekker geslaagd is dat zeg.                ‘Wil je iets drinken?’ vraagt hij.                ‘Een kopje koffie als dat kan?’ Hij loopt naar de keuken, zet zijn mooiste kopjes onder de espressomachine. Paola had hem een halfuur geleden gebeld, gelijk na haar repetities. Ze had het druk, haar familie was ook op bezoek in Nederland, misschien dat ze later op de avond nog wat met ze zou gaan eten. Maar ze moest hem even spreken, en hij wist toen al gelijk dat het slecht nieuws was. Terwijl de espressomachine aan het opwarmen is bedenkt hij dat hij eigenlijk nooit op zijn kleine zusje gepast heeft, dat zij hem eigenlijk altijd met van alles voor was. Zij was diegene die als tienjarige elke ochtend in haar eentje in de trein stapte, op weg naar het balletconservatorium in Den Haag. Zij was diegene met een plan, een doel, waarvoor ze regelmatig feestjes miste. Zij was diegene die op haar zestiende al een contract in de wacht sleepte bij een balletgezelschap in Londen, terwijl hij toen net zijn geld verdiende als vakkenvuller. Vroeger baalde hij wel eens dat het zo moest gaan, dat hij zo’n serieus zusje had dat nooit ergens anders tijd voor leek te hebben dan dansen. Een zusje dat hij soms amper leek te kennen, dat altijd in zichzelf gekeerd naar balletvideo’s zat te kijken. Naar wie alle aandacht toeging ook, want er moest geld gespaard worden voor balletkostuums en de lessen, die betaalden zichzelf immers niet. Maar als hij haar weer zag dansen was hij apetrots. Ze had iets wat anderen niet hadden, als ze met dertig man op het podium stond werden je ogen gelijk naar haar toegetrokken. ‘Ja maar dat moet je ook hebben als je solist bent,’ had ze op droge toon gezegd toen hij dat een keer benoemde. Hij zet een kopje thee voor Paola neer, gaat naast haar op de bank zitten.                ‘Heb je iets gemerkt aan haar afgelopen weken?’ vraagt hij. ‘Ik bedoel, je zag haar dag in dag uit. Gedroeg ze zich anders dan normaal?’ Als ze niet gelijk reageert is hij even bang dat ze zich aangevallen voelt.                ‘Ik weet het niet. Ze was wel heel erg toe aan vakantie, dat sprak ze wel vaker uit dan normaal. Maar het leven van een solist is ook gewoon zwaar, dus ik vond het niet heel       vreemd.’ Ze gaat iets verzitten op de bank, dichter naar hem toe.                ‘En jij?’ vraagt ze. ‘Heb jij iets gemerkt afgelopen tijd?’                ‘Nee, had ik dat maar. Sowieso heb ik haar veel te weinig gesproken afgelopen weken.’ Ze knijpt even in zijn hand.                 ‘Ben je bang?’                ‘Ja. Vooral ook omdat ik het mijn moeder moet gaan vertellen.’                ‘Misschien kun je dat het beste maar gelijk doen. Ik bedoel, ze gaan er morgen toch wel mee naar buiten komen. Ze kan het maar beter van jou horen dan het in de krant lezen.’ Beneden in de straat gaat er een autoalarm af en op het balkon van de achterburen is er zo te zien een feestje gaande, want het staat er helemaal vol met rokende en drinkende mensen. Het is zo gek dat alles gewoon doorgaat. Paola knijpt weer in zijn hand, net iets langer dan de vorige keer.

Paola zit op de bank in zijn woonkamer. Dit was wat hij eigenlijk altijd al gewild had, tijd met haar alleen, maar niet op deze...

Natuurlijk is die vreemde blik in de ogen van de artistiek directeur haar niet ontgaan. Maar ze is ook moe na de premièrevoorstelling, er is een pas de deux waar ze niet helemaal tevreden over is, wat waarschijnlijk niemand in de zaal écht is opgevallen, behalve misschien een zure recensent, maar toch. Bovendien staan na de voorstelling haar familieleden die speciaal zijn overgevlogen uit São Paolo op haar te wachten, die met haar willen proosten op haar succes, dus vooruit, ze drinkt twee glazen prosecco met ze, ook al wordt ze de volgende ochtend om tien uur weer verwacht in de studio.                Voor ze naar huis gaat checkt ze voor de zekerheid nog even de callsheet voor de matinee op zondag, maar Lyanna staat er gewoon weer op. Achteraf zal ze niet begrijpen waarom ze Lyanna niet op zo’n minst even een appje stuurde om te vragen of alles oké is, want het is niets voor haar om zomaar weg te gaan na een premièrevoorstelling. Wat is ze toch een waardeloze vriendin. Die nacht heeft ze een vreemde droom over Lyanna, ze rijden samen op een scooter door Toscane. Lyanna voorop, zij achterop. Op een gegeven moment stopt Lyanna op een klein zandweggetje, links en rechts van hen glooiden de wijngaarden. Ze stapt af en gebaart dat Paola het stuur over moet nemen.                ‘Ik ga nog even de omgeving hier verkennen, rij jij maar verder,’ zegt Lyanna.                ‘Weet je het zeker?’ vraagt Paola. Maar Lyanna heeft zich al omgedraaid en loopt regelrecht de wijnvelden in<s>.</s> Ze schudt met haar hoofd als ze wakker wordt. Het brengt haar wel op een idee, als ze Lyanna straks weer ziet bij de repetities gaat ze het voorstellen. Ze zijn nu allebei toch weer single, waarom gaan ze na het seizoen niet gewoon samen naar Toscane? En natuurlijk zal ze Lyanna ook over die gekke droom vertellen en daar samen met haar over lachen. Tijdens de ochtendles lijkt er niets aan de hand te zijn. De benen en armen worden gestrekt aan de barre, in een hoekje bereiden een paar ballerina’s hun spitzen voor. Er wordt gepraat over de geweldige premièrevoorstelling, over welke recensenten er in de zaal zaten en of er dansers zijn die nu misschien promotie zullen maken. Paola is geen ochtendmens en dus begint ze in stilte te stretchen tot de les begint. Lyanna kan nog wel eens op het allerlaatste moment binnenkomen, zeker na een belangrijke voorstelling, maar als ze er na vijf minuten nog niet is krijgt Paola een eigenaardig gevoel in haar maag. Na de ochtendles heeft ze altijd een kwartiertje om koffie te halen, iets kleins te eten, een appje te sturen naar haar familie misschien. In plaats daarvan belt ze Lyanna. Fuck, geen gehoor. Ze gaat naar haar repetitie, probeert zich te concentreren op haar danspartner: de lift uitvoeren, armen laten vallen. Dan gaat de deur open. Het is Ton, de artistiek directeur.                ‘Kan ik je even spreken Paola?’ vraagt hij. Ze lopen naar zijn kantoor, hij biedt haar iets te drinken aan, voor de vorm vraagt ze om koffie.                ‘Het gaat over Lyanna hè?’ vraagt ze voordat hij iets kan zeggen. Ton komt terug met twee kopjes koffie en gaat tegenover haar zitten.                ‘Ja.’ Het blijft even stil, het valt haar op dat hij er moe uitziet. Normaal gesproken is ze een beetje bang voor Ton, de man die carrières kan maken of breken, voor wie ze altijd extreem haar best doet. Maar nu ziet hij er opeens vreemd en kwetsbaar uit.                ‘Sinds gisteravond heb ik niks meer van haar gehoord,’ zegt Ton. ‘Ze is nog geen 24 uur vermist dus het is nog te vroeg om de politie in te schakelen, maar ik vroeg me af of jij iets van haar gehoord hebt.’ Hij kijkt haar zo verwachtingsvol aan dat het bijna fysiek pijn doet om hem teleur te stellen.                ‘Nee,’ zegt ze. ‘Ik heb niks gehoord.’ Ton neemt een slok koffie, knikt heel begrijpelijk alsof ze hem zojuist vertelt heeft dat ze de middag vrijaf neemt omdat ze met een blessure zit.                ‘Oké, ik dacht misschien, omdat jullie zulke goede vriendinnen zijn.’   Weer dat schuldgevoel, dat ze iets had moeten zien wat ze niet heeft gezien.                ‘Ze neemt niet op.’                ‘Nee bij mij ook niet. Fuck, ik hoop echt dat alles oké met haar is.’                ‘Ik ook.’ Het blijft even stil, dan verhardt Tons blik weer, wordt hij weer de zakelijk directeur zoals ze hem kent.                ‘Ga maar terug naar je repetitie, je zult je tijd hard nodig hebben. Mochten er dingen bekend zijn dan laat ik het je weten, goed?’ Als ze zijn kantoor uitloopt hoort ze hem tegen iets hards slaan, weer een keer vloeken.

Natuurlijk is die vreemde blik in de ogen van de artistiek directeur haar niet ontgaan. Maar ze is ook moe na de premièrevoorstelling, er is...

Op de avond van Lyanna Lewinski’s grote verdwijning sneeuwde het. Het publiek dat naar haar was komen kijken had het pas door na afloop van de voorstelling, na het applaus en de bloemen, na de toegift en het praatje van de artistiek directeur. De uitstromende toeschouwers wezen enthousiast naar buiten, naar de witte laag sneeuw die van een afstandje bijna iets weg had van poedersuiker, dat zorgvuldig over alle daken, straten en fietsen leek te zijn uitgestrooid.                ‘Het is net alsof dit bij de voorstelling hoort,’ zei iemand.                Een man in een gifgroen pak mompelde dat het met de opwarming van de aarde wel mee viel zo lang het nog sneeuwde. De jongere mensen zeiden niets. Probeerden halfslachtig door het glas heen het sneeuwlandschap vast te leggen. Een enkeling haastte zich naar het balkon. In de hal van het theater stond een rij meisjes klaar, wachten op een handtekening van Lyanna. Een deel van hen zat op de balletacademie, hopend dat ze op een dag net zo goed zouden worden als hun grote heldin. Ongeduldig keken ze om zich heen. Maar Lyanna kwam niet. In plaats daarvan moesten ze het doen met een stagiaire in een zwarte pantalon en bijpassende zwarte coltrui, die met trillende stem kwam vertellen dat Lyanna helaas ziek was geworden, maar dat ze wel allemaal een paar oude spitzen konden krijgen van hun heldin. De stagiaire zette een grote kartonnen doos met oude dansschoenen neer op de tafel waar Lyanna eigenlijk aan had moeten zitten.                De reacties waren verdeeld. Een blond meisje in een tutu barstte in tranen uit. ‘Maar hoe kan ze nou ziek zijn? Ze stond net nog op het podium,’ zei ze tegen haar moeder, die op haar beurt verontschuldigend glimlachte naar de stagiair. De oudere meisjes knikten slechts en zeiden dingen als: ‘wat vervelend voor haar,’ en: ‘Is ze erg ziek?’ in een poging hun teleurstelling te verbergen.                ‘Het is niks ernstigs hoor,’ zei de stagiaire. ‘Het is gewoon een klein griepje en Lyanna wil snel weer fit zijn voor haar volgende voorstellingen.’ In werkelijkheid had ze geen idee hoe het met Lyanna ging. Maar als er iets was wat ze geleerd had tijdens haar stageperiode op de PR &amp; Marketingafdeling, dan was het wel dat je altijd koste wat kost de schone schijn moest ophouden. Ton, de artistiek directeur kamde de kleedkamers uit. Hij kon zich niet voorstellen dat Lyanna écht zomaar vertrokken was zonder iets te zeggen. Zo zat ze simpelweg niet in elkaar, ze was punctueel, gedisciplineerd. Zoals iedere danser eigenlijk, want anders kon je het wel schudden in deze wereld. Hij klopte op de deur van Paola, een Braziliaanse soliste.                ‘Is er iets aan de hand?’ vroeg ze.                ‘Nee, maak je maar geen zorgen hoor. Ik vroeg me af of Lyanna nog bij jou was, want ik wou   haar aan de donateurs voorstellen.’ De rust bewaren, boven alles, dat was zijn taak als manager.                ‘Ze is hier wel nog geweest,’ zei Paola. ‘Een kwartiertje geleden, of misschien was het ook wel een halfuur. Heb je haar kleedkamer gecheckt?’ Dat had hij natuurlijk al gedaan.                ‘Ik zal daar eens even gaan kijken, dankjewel Paola. En goed gedanst vanavond!’ Complimenten geven, je werknemers tevreden houden, nog zoiets wat hij geleerd had tijdens een cursus.         Een paar deuren verder vroeg hij aan tweede soliste Anna of ze voor Lyanna in kon vallen bij de donateursborrel.                ‘Of course,’ zei ze. ‘Ik zie je over tien minuten boven.’ Hij zou niet liegen, bedacht hij zich toen hij weer terug naar boven liep. Hij zou eerlijk zeggen dat Lyanna ziek was, maar omdat een deel van de donateurs best oud en vergeetachtig was hoopte hij op iets anders: dat ze dachten hun een ontmoeting met Anna was beloofd en niet met Lyanna. Hun namen leken immers op elkaar.                In de hal stond het vol met mensen die iets van hem wilden, hij sloeg een paar keer links en rechts af als er iemand een praatje met hem wou maken, wist al hun blikken te vermijden. Toen er een ober met een dienblad vol champagne opdook pakte hij dankbaar een glas, dat hij in één keer achterover sloeg.                Door naar buiten, weg van de mensen, weg uit de foyer, zogenaamd om te roken, iets wat hij heel af en toe nog deed in periodes van stress, maar eigenlijk gewoon om Lyanna te bellen, natuurlijk, wat anders? Ze nam niet op. Ook niet toen hij het voor de vierde keer probeerde. Nu moest hij ophouden, anders begon het op stalken te lijken. Wat moest hij doen? Was het op zo’n moment al tijd om de politie te bellen? Moest hij vierentwintig uur wachten? Toch een sigaret dan maar, die hij haastig oprookte. Het overgebleven stompje gooide hij in de natte sneeuw. De nicotine kalmeerde hem en de alcohol begon haar werk te doen. Misschien was er wel een sterfgeval in haar familie. Als ze onwel was geworden dan had iemand in het theater het wel gemerkt. En bovendien: hij was haar werkgever, geen dierbare naaste. Binnen stonden de donateurs met hun pakken en parelkettingen al op hem te wachten. Ton pakte nog een glas champagne, heette iedereen van harte welkom. Rustig vertelde hij dat Lyanna niet meer kwam, dat ze uit moest rusten van een zware griep. Anna speelde haar rol met verve, had voor elke donateur evenveel aandacht. Ton pakte een nieuw glas champagne. Morgen zou Lyanna gewoon weer bij de repetitie verschijnen. Daar was hij van overtuigd.

Op de avond van Lyanna Lewinski’s grote verdwijning sneeuwde het. Het publiek dat naar haar was komen kijken had het pas door na afloop van...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Iduna Paalman, Thijs Joores, Erwin Hurenkamp, Oumaima Belkhdar
Website	Laurens Besselsen

Emma Stomp

Stukken geschreven door Emma Stomp

Witte salie

Lyanna (Slot)

Elizabeth

bas

Astrid

Levan

Paola

Première

Boeken voor de eeuwigheid

Sharks in the Rivers

Zij

Lanny

Normal People

Lampje

Menu

Social

Contact

Credits